Mazkur darslik farmatsevtika instituti talabalariga mo„ljallangan bolib, amaldagi

dys
pepsia – ovgat hazm 
qilishning buzilishi 
ecto-, exo-, extra- 
sirtqi, tashqi 
ecto
derma – ectoderma 
exo
plasma – protoplazma-
ning tashqi qavati, 
extra
uterinus – bachadondan 
tashqari 

---

75 
 
41-
§. 
Qu
yid
agi 
o
„
z
ak 
ter
min 
ele
me
ntla
rini 
esla
b 
qoli
ng! 
endo-
ichki, ichidagi 
endo
cardium 
– yurakning 
ichki pardasi 
epi- 
ustida, ustki qism
epi
dermis – teri ustki qavati 
hyper- 
yuqori, ustki, me„yori-
dan oshishi 
hyper
tonia – gipertoniya, qon 
bosimining oshishi 
hypo- 
me„yoridan kam
hypo
tonia – qon bosimining 
pasayishi 
infra- 
ost, ostki 
infra
scapularis – kurak osti 
inter- 
orasi, o„rta, -aro 
inter
nationalis – xalqaro 
intra- 
ichki, ichidagi 
intra
muscularis – mushak-lar 
ichidagi 
re- 
qayta tiklash 
re
animatio – qayta tiriltirish 
sub- 
ost, ostki 
sub
lingualis – til osti 
-aesthes- 
sezish, his qilish 
an
aesthesia 
– 
og„riqsizlantirish
 
-alg-, -algia 
og„riq 
neur
algia
– 
nevralgiya- asab 
kasalligi 
-capnia 
uglerod 
(II) 
oksidi 
miqdori 
hyper
capnia – 
qonda CO2
miqdoroning oshishi
 
-auto- 
o„z, xususiy 
Auto
intoxicatio
–
organizm-
ning unda hosil bo„lgan zahar-
li moddalardan zaharlanishi 
O„zak TE 
Ma‟nosi 
Misollar 
-chol- 
o„t, safro 
a
chol
ia–
 
oshqozonga safroning
tushmasligi yoki tushishining 
kamayishi
 
glyc- 
(glyk-) 
glyukoza (shakar) 
hypo
glyc
aemia – gipoglikemiya- 
qonda 
shakar 
miqdorining 
kamayishi 
haem(o)- 
 
haemat(o) 
qon 
haemo
globulinum–gemoglobu-
lin;
haemat
ologia – gematologiya – 

---

76 
 
-aemia 
qon va qon kasalliklari tog„risi-
dagi fan 
an
aemia - 
kamqonlik 
-kinesia 
harakat 
akinesia 
–
faol 
harakatning 
yo„qligi
 
lip(o)- 
yog„ 
lipo
genesis
– 
yog„larni hosil 
bo„lishi
 
-logia 
fan, ta„limot 
onco
logia – 
o„smalarni o„rga-
nuvchi fan
 
-ox(ia) 
kislorod 
hyp
oxia – 
organizm to„qima-
larini yetarli darajada kislorod 
bilan ta„minlanmaslik holati
 
path(o)-, 
-pathia 
kasallik, iztirob 
patho
logia 
– 
kasalliklar haqida-
gi fan 
a
pathia – 
befarqlik holati
 
-penia 
yetishmovchilik 
leuco
penia 
– 
leykotsitlar 
miqdorining kamayishi
 
-pnoё 
nafas 
a
pnoё 
– 
nafas 
olishning 
vaqtinchalik to„xtashi
 
-scop-, -scopia 
tekshirish 
gastro
scopia – 
me„da bo„shligini 
tekshirish 
-therm-, -thermia 
issiqlik 
hypo
thermia – 
sovish
-tonia 
bosim 
hyper
tonia 
– bosimning oshishi
 
-trophia 
oziqlanish 
dys
trophia – 
oziqlanishning
buzilishi
 
-therapia 
davolash 
hormono
therapia – 
gormonlar 
bilan davolash, 
hydro
therapia 
– 
suv 
bilan 
davolash
 

---

77 
 
Mashqlar 
1. Berilgan termin elementlaridan atamalar yasang va ularning ma
„
nosini
tushuntiring. 
1.
contra (tussim, anginam) 
2.
re (constructio, animatio) 
3.
(haemoto, physio, bio) logia 
4.
(hyper, dys, a) trophia 
5.
(hypo, hyper, dys) tonia 
2. Berilgan terminlarni tarkibiy qismlarga ajrating va ma
„
nosini tushuntiring. 
Phytotherapia(yunoncha phyton-o„simlik), desinfectio, anuria, hydrotherapia, 
gastropathia, reanimatio, anaesthesia, bronchoscopia, atrophia, hypotrophia,myalgia, 
hypocapnia, urologia, haematologia, dysenteria. 
3. Qo„yidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko„plik son
shakllarini jadval yordamida yozing. 
Barg, kristall, limon, qaynatma, pasta, damlama, modda. 
Namuna: 
Nom. Sing. 
Turl. Rod Gen. Sing. 
Nom. Plur. 
Gen. Plur. 
folium –
barg 
II 
n 
folii –
bargning 
folia-
barglar 
foliorum- 
barglarning 
 4. O„zbek tiliga tarjima qiling. 
1) tabuletta Inulae 
6) baccae Rubi idaei 
2) oleum Eucalypti 
7) herba Millefolii 
3) baccae Juniperi 
8) folium Hyoscyami 
4) infusum foliorum
9) linimentum Aloёs 
ur(o)-,-uria 
siydik 
di
ur
eticus- siydik haydovchi 
dis
uria
– siydik chiqishining 
qiyinlashuvi

---

78 
5) folia Salviae
10) aёrosolum «Camethonum» 
5. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima
qiling. 
1) limon moyi 4) gazako„t ekstrakti 
2) evkalipt barglari 5) chayono„t barglarining damlamasi 
3) kungaboqar moyi 6) qarag„ay kurtaklarining qaynatmasi 
 6. O„zbek tiliga tarjima qiling. 
1. Da aegotae decoctum gemmarum Pini. 2.Oleum Ricini in capsulis datur. 3.Oleum 
Terebinthinae ex Pino conficitur.4. Praeparatum Cardiovalenum extractum Crataegi 
continet. 5. Sirupus Glycyrrhizae, sirupus Sacchari, si- 
rupus Citri in medicina adhibentur.6. Pilula in officina praeparantur
. 
7. Noto„g„ri tarjima qilingan atamalarni toping. 
Oleum Ricini, infusum gemmorum Betulae, tincture Valerianae, globula et 
suppositoriae, tinctura Strychosi, sirupi Rubi idaei, tinctura Leonurae, oleum Anisi. 
 8. Retseptlarni o„zbek tiliga tarjima qiling. 
1. Recipe: Infusi baccarum Juniperi ex 10,0: 200 ml
Da . 
Signa: Kuniga 3-4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 
2. Recipe: Decocti gemmarum Pini ex 10,0: 200 ml
Da. 
Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 
3. Recipe: Infusi foliorum Eucalypti ex 10,0 :200 ml
Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 
9. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 
1. Ol: Do„lana nastoykasi 20 ml 
Ber. 
Belgila: Kuniga 3 marta 20-30 tomchidan ichilsin. 
2. Ol: Evkalipt moyi 

---

79 
Arpabodiyon moyi teng miqdorda 10,0 dan 
Aralashtir. Ber. 
Belgila: Ingalyatsiya uchun. 
3. Ol: Kuchala nastoykasi 5 ml
Limonnik nastoykasi 20ml
Aralashtir. Ber. 
Belgila: Kuniga 2 marta 20-25 tomchidan ichilsin. 
Uyga vazifa 
I
. "
 
Yunon-lotin termin elementlari
 
" mavzusini o„zlashtirib oling va quyi
dagi savollar yordamida bilimlaringizni tekshirib ko„ring. 
1. Atamashunoslikni o„rganish nimaga asoslanadi? 
2. Atama elementlar nimalardan iborat? 
3. Qaysi atama elementlarni bilasiz? 
4. Qaysi o
„
zak atama elementlarini bilasiz? 
II
.
40,41-§§ dagi atama elementlarini yod oling. 
III. 
Chap ustundagi atama elementlarining o„ng ustundagi o„zbekcha 
ekvivalentlarini toping. 
 
1) hyper- 
a) ajratib olish, yuqotish 
2) ecto-, exo-, extra- 
b) ichki, ichidagi 
3) endo- 
s) yuqori, ustki, me„yoridan oshishi
4) re-
d) sirtqi, tashqi
5) -trophia
e) orasi, o„rta, -aro
6) dys- 
f) ost, ostki
7) de-, des-
g) faoliyatni buzilishi 
8) -chol- 
h) oziqlanish 
9) inter- 
i) o„t, safro
10) infra- 
j) qaytadan boshlanmoq, tiklash
IV. Quyidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko„plik son shakllarni 
jadval yordamida yozing. 

---

80 


do„lana, archa, zig„ir, oqqaldirmoq.
V. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima
qiling. 
1) tillabosh yer ustki qismi
2) ukrop moyi 
3) bodom moyi
4) do„lana nastoykasi 
VI. To„g„ri o„qishni o„rganing !

Mucaltinum, Sotalol, radices Glycyrrhizae, Glycyrramum, folia Plantaginis majoris, 
herba Thymi serpylli, Pertussinum, Terpinum hydratum, Lycorini hydrochloridum, 
Ajmaline, 
Curosurf, 
Strophanthinum, 
Amaryllidaceae, 
Acetylcysteinum, 
Medilasidum,Corgluconum, Lantosidum ,Carbocysteine, Bromhexinum, Celanidum, 
No-Spa, 
Ambroxolum, 
Exosurf, 
Amrinone, 
Digitalis 
purpurea, 
Cordigitum,Digitoxinum, herba Adonidis vernalis, Adonisidum, Cavinton, Erynitium, 
Strophanthidini acetas, Quinilentin, Cardiovalenum, Milrenone, Vesnarinone, 
Chinidinum, 
Chinidindururules, 
Novacainamidum, 
Disopyramide, 
Mexiletini, 
Propafenone, 
Aetmozinum, 
Aethacizinum, 
Neo-Gilurythmal, 
Pulsnorma, 
Allapininum,Amiodarone, Nibentanum, Ornidum, Nitroglycerinum, Nicorandil, 
Perlinganit, Sustabuccal, Dibazolum, Nitrosorbidum, Amylii nitris, Molsidosidomine, 
Nonachlazinum, Carbocromen, Bepridile Hydrochloride, Cinnarizine, Flunarizine, 
Vincanorum, Apressinum, Papaverinum, Riboflavinum, Nicospanum, Phenicaberanum, 
Lipasum, Theopecum, herbae Centaurii, Pancreatinum, Diprophenum, Amylasum, 
Gangleronum, Theobrominum, Theophyllinum.