Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

1.1-chizma. Mablag‘lar tarkibi 
Korxona mablag‘larini tashkil topish manbalari va qanday maqsadlarga mo‘ljallanganligi ularni 
ushbu korxonaga kelib tushish darajasiga qarab amalga oshiriladi. Mablag‘lar manbalarining turi 
mulkchilikning shaklini aks ettiradi. Korxonalar eng avvalo o‘zining butun yashash davri uchun 
umumdavlat jamg‘armasidan yoki o‘zlarining muassislaridan, banklardan, boshqa korxona, 
tashkilotlardan vaqtinchalik foydalanish uchun mablag‘lar oladi. 
SHunday qilib, korxona mablag‘larining tashkil topish manbalari qanday maqsadlarga 
yo‘naltirilganligiga qarab quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
-o‘z mablag‘lari manbalari. 
-qarzga olingan mablag‘lar manbalari. 
(1.2-chizmaga qarang). 
Mablag’lar(Aktivlar) 
Uzoq muddatli aktivlar 
Joriy(mablag’lar) aktivlar 
Tugallanmagan kapital 
qo’yilmalar 

---

21 
1.2-chizma. Mablag‘lar manbalari tarkibi. 
Qisqa xulosa 
Buxgalteriya hisobi faoliyat ko‘rsatayotgan subektning mulki, majburiyatlari, xo‘jalik 
operatsiyalari va ularning harakatini yoppasiga hamda uzluksiz hujjatlashtirish yo‘li bilan tartibli 
yig‘ish, nazorat qilish, o‘lchash, ro‘yxatga olish, pul o‘lchovida ishlov berish tizimidir. 
Buxgalteriya hisobining predmeti esa, ishlab chiqarish jarayonidagi korxonalar, tashkilotlar va 
muassasalarning samarali boshqarilishida mablag‘lar holati hamda ulardan unumli foydalanish 
haqidagi axborotlarni shakllantirishdan iboratdir. 
 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
1.
Xo‘jalik hisobi turlarining vujudga kelishini izohlab bering? 
2.
Xo‘jalik hisobi turlari nimalardan iborat? 
3.
Iqtisodiyotda buxgalteriya hisobining ahamiyati va o‘rni. 
4.
Hisobda qo‘llaniladigan o‘lchovlarni aytib bering. 
5.
Buxgalteriya hisobiga qo‘yilgan qanday talablar bor? 
6.
Buxgalteriya hisobi predmeti deganda nimani tushunasiz? 
7.
Xo‘jalik jarayonlari o‘z ichiga qaysi bosqichlarni qamrab oladi? 
8.
Ishlab chiqarish jarayoni bilan sotish jarayonining farqi nimada?