Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

O‘z xizmat vazifalarini oxirigacha bajarmaganlik
deganda, 
Nizomga muvofiq, o‘z majburiyatlarini to‘la bajarmaganlik yoki to‘la 
bo‘lmagan hajmda bajarganlik tushuniladi. 
Halok bo‘layotgan harbiy kemani tark etish uchun komanda a’zolari-
ning javobgarligi kemani, mol-mulkni, hujjatlarni qutqarish bo‘yicha 
harbiy kema komandirining buyruq va farmoyishlarini bajarmagan 
310 

---

vaziyatlarda yuzaga keladi. Kema komandirining komandasisiz komanda 
a’zolaridan hech kim kemani tark etish huquqiga ega bo‘lmaydi. Bunday 
komanda (ruxsat) shaxsan, texnik aloqa vositalari bilan yoki boshqa harbiy 
xizmatchilar orqali berilishi mumkin. Agar kema komandiri halok bo‘lsa 
yoki o‘z qo‘l ostidagilariga tegishli ruxsat berish imkoniyatidan mahrum 
bo‘lsa, komanda tomonidan halok bo‘layotgan kemani tark etish jinoyat 
tarkibini paydo qilmaydi. 
JK 289-moddasining
majburiy belgisi harbiy kema hayotiga xavf 
solayotgan holatning mavjudligidan iboratdir. Bunday holat paydo 
bo‘lishining sabablari turlicha (bortdagi yong’in, minadagi portlash, 
boshqa sudna bilan to‘qnashuv, tabiiy ofat va h.k.) bo‘lishi mumkin va 
ko‘rib chiqilayotgan jinoyatni kvalifikatsiyalashga ta’sir qilmaydi. Hamda 
oxir-oqibatda kema halok bo‘ldimi yoki yo‘qmi, bu dalil ham jinoyatni 
kvalifikatsiyalashga ta’sir etmaydi. 
Halok bo‘layotgan harbiy kemani komandiri o‘z xizmat vazifalarini 
oxirigacha bajarmay amalda tark etgan vaqtdan boshlab yoki 
komandirning ruxsatisiz komanda a’zolari tomonidan kemani tark etgan 
vaqtdan boshlab jinoyat 
tugallangan
deb topiladi. 
Subyektiv tomondan
halok bo‘layotgan harbiy kemani tark etish 
to‘g’ri qasddan
sodir etiladi. Komandir o‘z vazifalarini bajarmasdan yoki 
to‘la hajmda bajarmasdan kemani tashlab ketayotganini anglaydi va 
kemani tashlab ketishni istaydi. Agar aybning ehtiyotsizligi aniqlansa, 
jinoiy javobgarlik mustasno etiladi. 
Harbiy kemaning komanda a’zolari tomonidan tashlab ketilishi ham