Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

tugallangan
deb e’tirof etiladi. Jalb etish uchun jinoiy javobgarlik hatto 
bunday harakatlar bir karra amalga oshirilgan holda ham kelib chiqadi va 
jabrlanuvchi giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalarni ilgari 
tibbiy ko‘rsatmaga binoan yoki shifokor ko‘rsatmasisiz iste’mol qilgani 
qilmishni kvalifikatsiya qilish uchun ahamiyatga ega emas. 
192 

---

Agar ko‘rsatilgan vositalar yoki moddalarni iste’mol qilishga jalb 
etgan shaxs ayni vaqtda ularni qonunga xilof ravishda o‘tkazgan yoki 
ularni qonunga xilof ravishda egallash yoki tayyorlash, olish, saqlash, 
tashish, jo‘natishga ko‘maklashgan bo‘lsa, uning harakatlari jinoyatlar 
majmui bo‘yicha
JK 274-moddasi
va ishning holatlariga qarab JK 271-
moddasi yoki 273-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi lozim. Shaxsning 
giyohvandning iltimosiga ko‘ra, giyohvandlik vositalari yoki psixotrop 
moddalarni olishda yordam ko‘rsatishi borasidagi harakatlari qo‘shimcha 
kvalifikatsiya qilinishi mumkin emas.
Giyohvandlik vositalari, psixotrop yoki shaxsning aql-idrokiga ta’sir 
etuvchi boshqa moddalar jinoyatni sodir etish 
vositasi 
hisoblanadi.
(«Giyohvandlik vositalari» va «psixotrop moddalar» tushunchalari-
ning mazmuni haqida batafsilroq JK 270-moddasi tahliliga qarang.) 
NOTA BENE ! 
Shaxsning aql-idrokiga ta’sir ko‘rsatuvchi boshqa moddalar 
qatoriga ongni zaharlaydigan, maishiy hayotda, ishlab chiqarishda, aholiga 
tibbiy yordam ko‘rsatishda keng qo‘llaniladigan, ongni zaharlaydigan, 
ularning aksariyati bilan muomalada bo‘lishning alohida tartibi 
belgilanmagan bir qancha preparatlar (masalan, bug’laridan nafas olish 
gangitadigan loklar, bo‘yoqlar, ayrim navdagi yelimlar) kiradi. 
Vosita va moddalarning bu guruhi uchun normativ belgi yo‘qligi 
tufayli tergov-sud amaliyotida quyidagi metod, ya’ni agar ekspertiza 
xulosasiga muvofiq iste’mol qilinganda ongni zaharlaydigan va boshqa 
nojo‘ya ta’sirlarga sabab bo‘ladigan dori preparatlari yoki boshqa 
moddalar xalqaro Konvensiya lar va davlat doirasida qabul qilingan 
normalarga muvofiq giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalarga 
mansub deb topilmagan bo‘lsa, ular shaxsning aql-idrokiga ta’sir 
ko‘rsatuvchi boshqa moddalar sifatida qaralishi lozim.