Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

NOTA BENE ! 
Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalarning analoglari 
– 
kimyoviy tuzilishi va xossalariga ko‘ra giyohvandlik vositalari va 
psixotrop moddalarga o‘xshash, ular singari ruhiyatga faol ta’sir etuvchi, 
kelib chiqishi sintetik yoki tabiiy moddalar. 
NOTA BENE ! 
Preparat 
– moddalarning har qanday fizik holatdagi, tarkibida bitta 
yoki bir necha giyohvandlik vositalari yoxud psixotrop moddalar bo‘lgan 
aralashmasi. 
Ko‘rsatilgan Qonunning 4-moddasiga binoan, «O‘zbekiston Respub-
likasida nazoratga olinadigan giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar 
va prekursorlar quyidagi ro‘yxatlarga kiritiladi: 
Muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida taqiqlangan giyoh-
vandlik vositalari ro‘yxati (bundan buyon matnda 
I ro‘yxat
deb yuritiladi); 
Muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan giyoh-
vandlik vositalari ro‘yxati (bundan buyon matnda 
II ro‘yxat
deb yuri-
tiladi); 
Muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan 
psixotrop moddalar ro‘yxati (bundan buyon matnda 
III ro‘yxat
deb 
yuritiladi); 
Muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan pre-
kursorlar ro‘yxati (bundan buyon matnda 
IV ro‘yxat
deb yuritiladi).
Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar 
ro‘yxatlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
belgilangan tartibda tasdiqlanadi va matbuotda e’lon qilinadi». 
Mazkur ro‘yxatlar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkama-
sining «Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni 
O‘zbekiston Respublikasi hududi orqali olib kirish, olib chiqish va tranzit 
tarzida o‘tkazish to‘g’risida»gi 2000 yil 31 iyul 293-son qaroriga
1
2–5-
ilovalarda e’lon qilingan.
1
Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2002 й., 3-4-сон, 34-модда; 2003 й., 14-
сон, 114-модда. 
169 

---

Xususan, I ro‘yxatga muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublika-
sida taqiqlangan 159 nomdagi giyohvandlik vositalari kiritilgan (2-ilova). 
II ro‘yxat muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan 61 
nomdagi giyohvandlik vositalarini o‘z ichiga oladi (3-ilova). III ro‘yxatdan 
muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan 82 nomdagi 
psixotrop moddalar o‘rin olgan (4-ilova). IV ro‘yxatga (5-ilova) 
muomalada bo‘lishi O‘zbekiston Respublikasida cheklangan 26 prekursor 
kiritilgan bo‘lib, shulardan 23 tasi – 1988 yilgi BMTning Giyohvandlik 
vositalari yoki psixotrop moddalar bilan qonunga xilof ravishda 
muomalada bo‘lishga qarshi kurash to‘g’risidagi Vena Konvensiya sining I 
va II jadvaliga kiritilgan kimyoviy moddalar, qolgan 3 modda (qizil fosfor, 
propion angidrid, tarkibida efedrin bo‘lgan efedr o‘ti) mazkur Ro‘yxatga 
1988 yilgi BMTning Giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar 
bilan qonunga xilof ravishda muomalada bo‘lishga qarshi kurash to‘g’risi-
dagi Konvensiyasi 12-moddasi 10-bandining qoidalariga muvofiq 
qo‘shimcha tarzda kiritilgan.
Shuni qayd etish lozimki, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi e’lon qilgan mazkur ro‘yxatlardan tashqari, 1995 yil 1 aprelda 
O‘zbekiston Respublikasining Giyohvandlik moddalarini nazorat qilish 
davlat komissiyasining 13-4-1-sonli qaroriga muvofiq, O‘zbekiston 
Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan «1961, 
1971, 1988 yilgi BMT Konvensiya lari tavsiyalariga muvofiq 
giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlar tasnifi 
(ro‘yxatlari)» (Giyohvandlik moddalarini nazorat qilish davlat 
komissiyasining qaroriga 2-ilova) ma’qullandi. Bu tasnifga quyidagilar 
kiritilgan: xalqaro ro‘yxatdan o‘tkazilmagan nomlari yoki amaldagi 
xalqaro Konvensiya larda foydalaniluvchi nomlari ostidagi moddalar; 
ularning izomerlari, basharti ular barcha hollarda aniq chiqarilgan 
bo‘lmasa, bunday izomerlar mazkur moddalarning kimyoviy formulasi 
doirasida mavjud bo‘lishi mumkin bo‘lsa; bu moddalarning murakkab va 
sodda efirlari, ular mavjud bo‘lishi mumkin bo‘lgan barcha hollarda; bu 
moddalarning tuzlari, shu jumladan murakkab efirlar, sodda efirlar va 
izomerlarning tuzlari, bunday tuzlar mavjud bo‘lishi mumkin bo‘lgan 
170 

---

barcha hollarda; bu moddalarning preparatlari, qonunda nazarda tutilgan 
hollar bundan mustasno.
Ro‘yxat I, II, III va IV jadvallardan iborat bo‘lib: