Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

Subyektiv tomondan
jinoyat 
ehtiyotsizlik orqasida
sodir etiladi 
yoki 
aybning murakkab shakli
bilan tavsiflanadi. Shaxs transport 
vositalari harakati va ulardan foydalanish xavfsizligi qoidalarining 
buzilishi natijasida ijtimoiy xavfli oqibatlar kelib chiqishi mumkinligini 
anglaydi, biroq ularning oldini olishiga asossiz ravishda ishonadi (
o‘z-
o‘ziga ishonish
) yoki o‘z harakatlari (harakatsizligi) natijasida ijtimoiy 
xavfli oqibatlar kelib chiqishi mumkinligiga ko‘zi yetmasa-da, lekin ko‘zi 
yetishi lozim va mumkin bo‘ladi (
jinoiy beparvolik
). 
Transportning xavfsiz ishlashini ta’minlashga doir qoidalar 
qasddan
yoki 
ehtiyotsizlik orqasida
buzilishi mumkin. 
157 

---

Transportning xavfsiz ishlashini ta’minlashga doir qoidalarni 
buzishning 
subyekti
, ushbu modda dispozitsiyasida to‘g’ridan-to‘g’ri 
ko‘rsatilganidek, maxsus subyektdir. Mazkur jinoyatning subyekti, JK 
261–263-, 265- yoki 266-moddalarida javobgarlik nazarda tutilgan 
shaxslardan tashqari, piyodalar, arava haydovchilari, velosipedchilar, 
tirkamali aravachalar, chana, bolalar va nogironlar kajavalarini olib 
yurgan, 16 yoshga to‘lgan shaxslar bo‘lishi mumkin
1
. 
Arava haydovchilarining harakatlari ko‘rib chiqilayotgan modda 
bo‘yicha faqat ular tomonidan harakat xavfsizligi qoidalarining buzilishi 
mexanik transport vositasi bilan yo‘l-transport hodisasi yuz berishiga olib 
kelgandagina kvalifikatsiya qilinishi mumkin. Boshqa barcha hollarda 
(masalan, piyodani urib ketish) ularning 
JK 268-moddasi 
bo‘yicha 
javobgarligi istisno etiladi. 
Agar transport vositalari harakati va foydalanish xavfsizligi 
qoidalarining buzilishi bir necha transport vositalari haydovchilari yoki 
yo‘l harakati boshqa qatnashchilarining jinoiy harakatlari bilan sababiy 
bog’lanishda bo‘lsa, ularning barchasi JK tegishli moddalariga binoan 
javobgarlikka tortilishi lozim. 
«Harakat qatnashchisi» atamasini keng talqin qilish mumkin emas. 
Ularga harakatni nazorat qiluvchi militsiya xodimlarini, «nazorat qiluvchi» 
tushunchasini o‘z ichiga oluvchi boshqa shaxslarni, yo‘l qurilishi (o‘tish 
qismini ta’mirlash, belgilar qo‘yish, qor tozalash va h.k.) bilan bog’liq 
bo‘lgan shaxslarni kiritish mumkin emas. Bu shaxslarning huquqlari va 
burchlari tegishli idoraviy yo‘riqnomalar bilan belgilanadi. Mazkur 
yo‘riqnomalarning talablari Yo‘l harakati qoidalariga asoslangan bo‘lib, 
ularga zid kelishi mumkin bo‘lmasa-da, lekin mustaqil xususiyat kasb 
etadi.