Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

kup miqdorda zarar 
yetkazilishi 
deb, eng kam oylik ish haqining yuz baravaridan uch yuz baravarigacha 
miqdordagi zararni e’tirof etish lozim. 
(«Jiddiy ziyon» tushunchasi uchun JK 205-moddasi tahliliga qarang.) 
Fuqarolarning huquqlari yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlariga 
yoxud davlat yoki jamoat manfaatlariga ko‘p miqdorida zarar yoki jiddiy 
ziyon yetkazish bilan mansabdor shaxs yo‘lga qo‘ygan mansabga 
sovuqqonlik bilan qarash o‘rtasida sababiy bog‘lanish bo‘lishi kerak. 
Bunday sababiy bog‘lanishning yo‘qligi jinoiy javobgarlikni istisno qiladi. 
Mansabga sovuqqonlik bilan qarashning tarkibi tuzilishiga ko‘ra 
moddiydir. Jinoyat obyektiv tomonining zaruriy belgisi fuqarolarning 
huquqlari yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlariga yoxud davlat 
yoki jamoat manfaatlariga ko‘p miqdorda zarar yoki jiddiy ziyon yetkazish 
ko‘rinishidagi ijtimoiy xavfli oqibatning kelib chiqishidir. Jinoyat 
ko‘rsatilgan oqibatlardan birining kelib chiqishi natijasida 
tugallangan 
hisoblanadi. 
Mansabdor shaxsning o‘z mansab vazifalarini bajarmaslik yoki lozim 
darajada bajarmaslik hollarini kasbiy (professional) vazifalarini 
bajarmaslik yoki lozim darajada bajarmaslikdan farqlash zarur. Shuning 
uchun masalan sog‘liqni saqlash muassasalarining xizmatchilari 
(kardiolog, xirurg, terapevt va h.k.) mansabdor shaxs (bo‘lim mudiri, 
mudir o‘rinbosari) sifatida xizmat qilsa-da, kasallikni davolash paytida, 
operatsiya jarayonida beparvolikka yo‘l qo‘ygan taqdirda, buning 
oqibatida faqat tegishli hayot va sog‘liqqa qarshi ehtiyotsizlikdan sodir 
352 

---

etilgan jinoyatlari uchun javobgar bo‘lishlari mumkin. Shuni nazarda 
tutish kerakki, mansabdor shaxsning malakasizligi, tajribasizligi, o‘z 
vazifalarini yaxshi bilmasligi tufayli o‘z vazifalarini bajarmasligi yoki 
lozim darajada bajarmasligi mansabga sovuqqonlik bilan qarash 
jinoyatining tarkibini tashkil etmaydi. 
Mansabga sovuqqonlik bilan qarashdan kasb yuzasidan o‘z vazifalarini 
bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik natijasida shaxsga 
o‘rtacha yoki og‘ir tan jarohatlari yetkazish yoxud insonning vafot etishi 
holatlarini farqlash lozim (JK 116-moddasi). Shu bois shaxs mansab 
vakolatiga tegishli bo‘lmagan kasb yuzasidan vazifalarini to‘la bajarmasa, 
u holda qilmishni JK 116-moddasi bo‘yicha kvalifikatsiya qilish kerak. 
Shaxsning kasb yuzasidan vazifalari mansab vakolatiga to‘g‘ri kelsa, 
qilmish ushbu moddaning tegishli qismlari bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi.