Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

asosiy bevosita obyekti
xo‘jalik yurituvchi 
komplekslarning tegishli tarmoqlarida ekologik xavfsizlikni ta’minlashdan 
kelib chiqadigan ijtimoiy munosabatlar hamda atrof muhit, o‘simlik va 
hayvonot dunyosidir, 
qo‘shimcha bevosita obyekt
— inson hayoti va 
sog‘lig‘i hisoblanadi. 
Jinoyatning 
obyektiv tomoni 
zararli ekologik oqibatlarni keltirib 
chiqargan avariyalar va atrof tabiiy muhitning boshqacha tarzda 
ifloslanganligi haqidagi ma’lumotlarning qasddan yashirilishi va buzib 
taqdim etilishi natijasida atrof muhitga, inson sog‘lig‘i va hayotiga hamda 
hayvonot va o‘simlik dunyosiga zarar va shikast yetkazishda ifodalanadi. 
Bunday qilmishlar harakat yoki harakatsizlik oqibatida sodir etilishi 
mumkin. 
Qasddan ma’lumotlarni yashirish 
deganda, inson hayoti va sog‘lig‘i 
yoki atrof muhitga xavf tug‘diradigan holatlar haqida xabar berilishi shart 
bo‘lgan ma’lumotlarni, bunday ma’lumotlarni qabul qilishga huquqi bor 
yoki qabul qilishga muhtoj bo‘lgan tegishli shaxslarga yetkazmaslik 
tushuniladi. Yashirish bunday ma’lumotlarni taqdim etishga majbur 
bo‘lgan shaxs tomonidan buzib ko‘rsatish yoki yashirish orqali haqiqatga 
to‘g‘ri kelmaydigan ma’lumotlarni taqdim etish yo‘li bilan ham amalga 
oshirilishi mumkin. Qasddan yashirish javobgar shaxsning atrof muhit, 
inson hayoti va sog‘lig‘iga tahdid soladigan hamda zarar yetkazadigan 
avariya va ifloslanganlik haqida tegishli organ yoki mansabdor shaxslarga 
o‘z vaqtida xabar berish bo‘yicha chora ko‘rmaganlik ko‘rinishidagi passiv 
harakatsizlikda ifodalanishi mumkin. 
Buzib ko‘rsatilgan ma’lumotlar 
deganda, atrof muhit inson hayoti 
yoki sog‘lig‘i yoxud boshqa obyektlarga zarar va shikast yetkazgan yoki 
yetkazish xavfini tug‘diradigan fakt va holatlarga tegishli bo‘lgan to‘liq 
bo‘lmagan yoki ishonchsiz, ya’ni haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan 
ma’lumotlarni tushunish kerak. Ma’lumotlarni buzib ko‘rsatish aktiv 
harakatda ifoda etilishi mumkin. 
293 

---

Jinoyat kodeksining 
194-moddasi
da javobgarlik belgilangan atrof-
muhitning ifloslanganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni qasddan yashirganlik 
deganda, aybdor shaxs ekologik vaziyatning ahvoli to‘g‘risida umuman 
yoxud o‘z vaqtida ma’lumot bermaganlik harakatlarini (harakatsizligini) 
tushunmoq lozim. Bunday ma’lumotlar haqiqatga muvofiq kelmasa (atrof-
muhitning ifloslanganligi ko‘rsatkichlarini kamaytirib ko‘rsatish va 
hokazolar), ular buzilgan hisoblanadi
1
.