Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

192
10
-moddasida
ko‘zda tutilgan jinoyatning 2-qismida 
ko‘rsatib o‘tilgan jinoyat 
obyektiv tomondan
nodavlat tijorat tashkiloti 
yoki boshqa nodavlat tashkiloti xizmatchisi shunday harakatlar uchun 
ma’muriy jazo qo‘llanilganidan keyin
o‘z vakolatlaridan foydalangan 
holda sodir etishi lozim yoki mumkin bo‘lgan muayyan harakatni uni pora 
evaziga o‘ziga og‘dirib olayotgan shaxs manfaatlarini ko‘zlab bajarishi 
276 

---

yoki bajarmasligi evaziga qonunga xilof ekanligini bila turib, moddiy 
qimmatliklar olishi yoki mulkiy manfaatdor bo‘lishida ifodalanadi.
JKning 
192
10
-moddasi 2-qismi
da nazarda tutilgan jinoyatning belgilari, 
mohiyatan, tijoratda pora evaziga og‘dirib olish jinoyati predmeti 
belgilaridan farq qilmaydi, yagona farq shundaki, mazkur holatda qonunga 
xilof mukofotni mansabdor shaxs emas, xizmatchi o‘z vakolatlaridan 
foydalangan holda sodir etishi lozim yoki mumkin bo‘lgan muayyan 
harakatni uni pora evaziga o‘ziga og‘dirib olayotgan shaxs manfaatlarini 
ko‘zlab bajarishi yoki bajarmasligi uchun oladi.
O‘rganilayotgan jinoyatni kvalifikatsiya qilish uchun, xizmatchi 
qonunga xilof mukofotni qachon, pora evaziga og‘dirayotgan shaxs 
manfaatlarida tegishli harakatni bajarishdan oldin yoki keyin olganligi 
muhim emas. 
Jinoyat xizmatchi xuddi shunday qilmish uchun ma’muriy javobgarlikka 
tortilganidan so‘ng bir yil ichida moddiy qimmatliklar yoki mulkiy 
manfaatni bir qismini bo‘lsa ham olganidan so‘ng 
tamomlangan
hisoblanadi. 
JKning 
192
10
-moddasi
da ko‘zda tutilgan Jinoyat 
subyektiv tomondan 
to‘g‘ri qasddan sodir etiladi. Shaxs xizmatchiga o‘z vakolatlaridan 
foydalangan holda sodir etishi lozim yoki mumkin bo‘lgan biror harakatni 
pora evaziga o‘ziga og‘dirib olayotgan shaxs manfaatlarini ko‘zlab 
bajarishi yoki bajarmasligi evaziga moddiy qimmatliklar berayotgani yoki 
unga mulkiy manfaat keltirayotganini anglaydi va buni xohlaydi (JKning 
192
10
-moddasi 1-qismi). Aybdor unga moddiy qimmatliklar yoki mulkiy 
foyda aynan u egallab turgan xizmat vakolatidan foydalanib, pora evaziga 
o‘ziga og‘dirib olayotgan shaxs manfaatlarini ko‘zlab muayyan 
harakatlarni bajarishi yoki ularni bajarishdan o‘zini tiyishi uchun pora 
sifatida berilganini anglab etadi va shuni istaydi (JKning 192
10
-moddasi
2-qismi). 
Mukofotni qabul qilayotgan shaxs tamagirlik 
motivi
bilan harakat 
qiladi. Qonunga xilof ravishda moddiy mukofot yoki mulkiy naf 
berishning motivlari turlicha bo‘lishi mumkin (tamagirlik niyati, shaxsiy 
tusdagi niyatlar, qonunni «chetlab o‘tish» istagi, javobgarlikdan xalos 
277 

---

bo‘lish, xizmatchiga ko‘rsatilgan xizmat uchun minnatdorchilik bildirish, 
aybdorning manfaatlarini qondirish va h.k.). 
Pora evaziga og‘dirish aybdor shaxs ishlayotgan korxona, tashkilot, 
muassasa manfaatida ham amalga oshirilishi mumkin.
Qonunga xilof ravishda mukofot berish shartlari maxsus ravishda 
kelishilmagan, biroq jinoyat ishtirokchilari tomonidan pora evaziga og‘-
dirish predmeti aynan mazkur mukofot taqdim etgan shaxs 
manfaatlarini qondirish maqsadida berilayotganini anglab etgan 
holatlar, qonunga xilof moddiy qimmatliklar yoki mulkiy foydani olish 
sifatida e’tirof etilishi zarur. 
JKning