Maxsus pedogogika 2016. indd

Tarbiya usullari – o‘qituvchi-tarbiyachilarning o‘quvchilarga 

ta’sir ko‘rsatish usullari, ularga ijobiy hulq-atvor ko‘nikmalari 

va malakalarini singdirish maqsadida ularning hayoti va faoli-

yatini tarbiyaviy jihatdan to‘g‘ri tashkil etish yo‘llaridir.

Usullar  tizimining  o‘ziga  xos  xususiyati  shundaki,  ular 

o‘zaro bog‘liq bo‘lib, uning bir turi ikkinchisi bilan qo‘shilib 

ketadi. Har bir usulni alohida, yakka holda qo‘llab bo‘lmaydi. 

Masalan:  o‘qituvchi  birinchi  sinf  o‘quvchilari  bilan  ishlash-

---

114

115

da, ular uchun yangi bo‘lgan o‘quv mehnatini o‘rgatish ishini 

o‘quvchilarning hulq-atvor qoidalarini, maktabda va uyda kun 

tartibi aniq bo‘lishi muhimligini, qunt bilan, zo‘r berib meh-

nat qilish zarurligini uqtirishda tushuntirish yo‘lini qo‘llaydi. 

Tarbiyaviy usullarni ularning vazifasiga qarab quyidagi asosiy 

guruhlarga ajratish mumkin:

Ijtimoiy axloqni tarkib toptirish va o‘quvchilar faoliyatini 

yo‘lga  qo‘yish  usullari:  o‘rgatish,  ibrat-namuna,  ishontirish, 

o‘yin-musobaqalar.