Maxsus pedagogika

Yordamchi maktabda sinf rahbari va tarbiyachisi
S in f ra h b a ri k u n d a lik o ‘q u v -ta rb iy a n i u y u s h tiru v c h i, sin fda 
o ‘quvchilar jam oasini tashkil etishni amalga oshiruvchi o ‘qituvchidir.
Y ordam chi m aktabning boshlang‘ich sin f rahbari vazifasini shu 
sinf o ‘qituvchisining o ‘zi bajaradi. IV sinfdan direktor tom onidan shu 
sinfga rahbar tayinlanadi.
Sinf rahbarining asosiy vazifasi bolalar jam oasini uyushtirish, ularda 
mehnatsevarlikni, jam oatchilik hissini tarbiyalash, ularni har tom onlam a 
rivojlantirish, ularni jam oat ishlariga faol jalb etishdan iborat.
H ar bir 
0
‘quvchini va sinf jam oasini izchil o ‘rganish sinf rahbari 
ishining asosiy m azm unini tashkil etadi. Shu m aqsadda sinf rahbari 
o kquvchilarning davom ati, o ‘zlashtirishi va intizom ini kuzatib boradi, 
ularning qiziqishini, qobiliyatini, oiladagi turm ush sharoitini o ‘rganadi. 
Shu sababli ko‘pchilik sinf rahbarlari kundalik tutib boradilar, unda 
kuzatishlar yozilib, m untazam ravishda tahlil qilib boriladi.
Sinf rahbari bolalarning m adaniy dam olishini tashkil etadi. Ular 
bilan individual va u m um sinf suhbatlari, sinf m ajlislari o ‘tkaziladi. 
CKquvchilar bilan har xil m avzuda k itob lar o ‘qib, uni m uhokam a 
q ilishadi. B undan tash q ari, sin f k o ‘rgazm asini u y u sh tirish , tabiat 
burchagi, devoriy gazeta chiqarish ustidan rahbarlik qiladi, o ‘quvchilarni 
um um iy m aktab to ‘garaklarida qatnashishga jalb etadi. Sinf rahbari 
um um iy m aktab bayram larida o kquvchilarning qatnashishlari uchun 
tayyorgarlik ishlari bilan shug‘ullanadi.
Sinf rahbari sinf va m aktab o ‘quvchilar tashkiloti ham da sinf ishiga 
y o rd am b e ra d i. U la r bilan yaq in a lo q a d a b o ‘lib, o ‘q u v c h ila rd a
mustaqillik, faollik, o ‘rtoqlik va o ‘zaro yordam hissini, ongni, intizom ni 
tarbiyalaydi.
192

---

S in f rahbari bolani m aktabda va oilada tarbiyalashda yagona talab 
birligiga erish m o q uchun o ‘quvchilarning o ta-o n a la ri bilan doim iy 
ish olib boradi. Shu m aqsadda sin f rahbari o ‘quvchilarning o ta-onalari 
bilan individual suhbatlar va um um iy o ta -o n a la r majlisi o ‘tkazadi, 
oilada bolani tarbiyalash va bolaning nutqi ustida ishlash odob-axloqi, 
x u lq -a tv o r m a sa la la ri y u z a sid a n m a ’ru z a la r u y u s h tira d i, ilm iy - 
om m abop kinofilm lar nam oyish qiladi, o ‘quvchilarning uyiga qatnab, 
ota-onalarni turli sinfdan tashqari tadbirlarni uyushtirishga, m aktab- 
ning o ta - o n a la r q o ‘m itasi ishiga, o ‘q u v ch ilarn i darslarga kirishga 
qiziqtiradi.
Sinf rahbari fan o ‘qituvchilarining sinfjurnalini to ‘g‘ri toldirish larin i 
nazo rat q ila d i, o ‘q u v c h ila rn in g d a v o m a tin i hisobga olib b o rad i. 
0 ‘quvchini boshqa m aktabga o ‘tk azish d a s in f rahbari m ukam m al 
tavsifnoma tayyorlaydi va uni m aktab rahbari tasdiqlaydi.
S inf rahbarining rejasi tarbiyaviy rejaga m uvofiq, parallel sinf 
rahbarlari rejalarini, har bir m aktab rejasini hisobga olgancha, ayrim 
hollarda yarim yilga moMjallanadi. Rejada aniq tadbirlar, ular usullari va 
vaqti ko‘rsatiladi. Uslub birlashm alarida va direktor yoki m aktab ilmiy 
mudiri tom o n idan tasdiqlanadi. Sinf rahbari o ‘zi pedagogik kengashda 
yoki sinf rahbarlari yig‘ilishida vaqti-vaqti bilan hisobot beradi.