Maxsus pedagogika kafedrasi logopedik ritmika fanidan

- Nutqning to‘liq rivojlanmaganligi va eshitishning buzilishi. Bolalar nutqi rivojlanishida eshitishning roli—nutq to‘liq rivojlanmaganligini eshitish buzilishlari negizidagi nutq kamchiliklaridan farqlash muhimligini belgilaydi. Eshitishning pasayishi tufayli yuzaga kelgan nutq buzilishlari ma’lum darajada eshitishni yo'qolishi vaqti va eshituv nuqsoni xarakteriga bog’liq bo’ladi. Nuqson xarakteriga ko‘ra barcha eshitish buzilishlari konduktiv va neyrosensorga bo‘linadi. Konduktiv buzilishda ichki va tashqi quloqda tovush o‘tkazuvchanligi buziladi. Neyrosensorda ichki quloq, eshitish nervi, uning yadrolari yoki bosh miya pustlog‘ida joylashgan eshitish zonalarining jarohatlanishi kuzatiladi. Neyrosensor buzilishlar birmuncha ko'proq uchraydi. Eshitish buzilishi zaif eshitish va karlikka bo’linadi. Bolalarda eshitish buzilishlari paydo bo’lish vaqtiga ko‘ra 3 ta guruhga bo’linadi: tug‘ma, tug'ruq vaqtida yuzaga keluvchi va tug‘ilgandan keyin orttirilgan. Eshitish analizatori funksiyasidagi kamchiliklar nutqning barcha tomonlari fonetik, leksik, grammatik, mazmun tomonlari buzilishiga, bir qator hollarda esa nutqning butunlay yo‘qolishiga olib keladi. Bunda nutqiy rivojlanmaganlik darajasi nafaqat eshituv nuqsoni og‘irligiga, balki uning paydo bo’lishi vaqti va bolaning rivojlanish shart-sharoitlariga ham bog‘liqdir (R.M. Boskis). Ushbu omillarni hisobga olish diagnostikada muhim ahamiyatiga ega. R.M . Boskis zaif eshitish negizida nutq rivojlanmaganligining alohida shakllarini ajratadi. Ma’lumki, eshitishning hatto sezilarsiz pasayishida ham nutq rivojlanishi buziladi. Bunda, faol nutqni egallash uchun nutqini tushunishdan ko‘ra ko‘proq eshitishning saqlanganligi talab etilishini hisobga olish muhim. Eshitishning to ‘liq saqlanganligi asosan nutq rivojlanishining senzitiv davrlarida muhimdir. Hozirgi kunda, chaqaloqlik davridan boshlab audiometriya yordamida eshitish holatini bog’lovchi obyektiv usullar ishlab chiqilgan.
II bob.Nutqi to’liq rivojlanmaganlikni bartaraf etishda korreksion-logopedik ish tizimi