Maxsus, kasb-hunar

Argon yoyida payvandlash.

Bu usul bilan erimaydigan volframli elektrod bi- lan qo’shilmasiz va qo’shilmali, yana eruvchan elekt- rod bilan qo’lda, yarim avtomat va avtomatlashgan usullarda payvandlash mumkin. Qo’shilma material sifatida va eruvchan elektrodda, payvandlanayot- gan materialning kimyoviy tarkibiga yaqin bo’lgan, d=0,5–3 mm li chiviqlar qo’llaniladi. Erimaydigan elektrod bilan argon yoyida payvandlash, yupqa listli (0,1 dan 2 mm gacha) detallarni alyuminli, magniy qotishmali, zanglamaydigan va otashbardosh po’latli maxsulotlarga payvandlashning eng yaxshi usuli hi- soblanadi. Shu bilan birga qiyin eruvchi va kimyoviy aktiv tarkibli metal va qotishmalar (niobiy, tantal, molibden, tsirkoniy va boshqalar) ham yaxshi pay- vandlanadi.



79-rasm. Argon yoyida payvandlash uchun gorelka konstruktsiyasi. 1-gayka; 2-tsanga; 3-shtutser; 4-asos; 5-keramik soplo; 6-elektrod; 7-tok o’tkazgich; 8-kronshteyn; 9- shtutser
79-rasmda argon yoyida payvandlash uchun go- relka konstruktsiyasi berilgan. Gorelkaning 4-asosiga qisgich o’rnatilgan bo’lib, unga 2-tsanga va 1-gayka yordamida 6-volframli elektrod mahkamlanadi. Gorel- ka asosining pastki qismiga, himoya gazi oqimini hosil qilish uchun 5-keramik soplo mahkamlangan. Himoya gazi 9-shtutser orqali kirib, gorelka asosi va tsanga orasidagi tirqishdan, yon teshiklardan o’tib, elektrod va keramik soplo orasidagi bo’shliqga kiradi. U yerda laminar oqim hosil bo’lib, payvandlash joyini himoya qiladi. Gorelka asosining yuqorigi qismiga 3-shtutser mahkamkangan bo’lib, undan gorelka asosini sovutish uchun suv kirib-chiqadi. Asosda 7-tok o’tkazgich ham joylashgan. Gorelkani payvandlash qurilmasiga mah-
kamlash uchun 8-kronshteyndan foydalaniladi.
Elektromontaj ishlab chiqarishida yupqa listli konstruktsiyalarni (2-3 mm qalinlikdagi) tayyorlashda, po’latlarni uglekisliy himoya gazi muhitida yarim av- tomatli elektr payvandlash usuli keng qo’llaniladi (80- rasm). Ushbu payvandlash usulining qo’lda payvand- lashdan avzalligi shundaki, unda mehnat unumdorligi yuqori, payvand chokining sifati yaxshi, shlakning aj- ralib chiqish miqdori kam bo’ladi. Payvandlash uchun diametri 1; 1,2 va 1,6 mm bo’lgan Sv-08GS yoki Sv- 08G2S markadagi elektrod chiviqlar qo’llaniladi.
Alyumini mahsulitini argon gaz muhitida pay- vandlashni eruvchan alyuminiyli elektrod bilan, mis- ni esa misli elektrod bilan amalga oshiriladi. Alyumi- niy va misni payvandlash uchun argon gazi muhitida erimaydigan volframli elektroddan foydalaniladi.
80-rasm. Uzluksiz elektrod bilan himoya gaz muhitida yarim avtomatik payvandlash qurilmasining sxemasi
1-tok manbai; 2-shkaf; 3-kabel; 4-gorelka; 5-elektrod chiviqni uzatish
mexanizmi; 6-gaz shlangi; 7-rotametr; 8-gaz quritgich; 9-gaz reduktori; 10-gaz isitgich; 11-himoya gaz balloni.
Payvandlash ishi qo’lda bajarilganda, gorelka- ni detalga nisbatan 70-800 burchakda, qo’shimcha chiviqni 10-150 burchak ostida ushlanadi (81-rasm). Payvandlash jarayoni tugaganda, qo’lda payvand- lashda – yoyni sekin asta uziladi, bunda hosil bo’lgan krater payvandlanadi; avtomatlashgan usulda – max- sus uskuna tokni ozaytirib, kraterni payvandlaydi. Bunda himoya gazini berish tok o’chgandan so’ng 10-15 s.dan so’ng to’xtatiladi.


81-rasm. Argon yoyida payvandlashda yoyning tuzilishi

3.