Maxsus fanlarni o’qitish metodikasi O’quv uslubiy majmua magistratura yo’nalishi

Faning maqsadi
“Maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi” fani magistrlarning 
pedagogika, psixologiya, umumkasbiy fanlardan olgan bilim va ko’nikmalarni amalga 
tadbiq etish, oliy talim muassasalarida umumkasbiy va maxsus fanlar bo’yicha dars 
berishning shart-sharoitlari, tashkiliy shakllari hamda metodlari, shuningdek , ularga oid 
o’quv me’yoriy hujjatlar mazmuni bilan tanishtiruvchi, ularni tayyorlashni o’rgatuvch fan 
bo’lib hisoblanadi.
F
anning vazifalari
: - magistrlarda maxsus fanlarni o’qitish metodikasining 
terminalogik tushunish malaka va ko’nikmalarini shakllantirish; - maxsus fanlarni 
o’qitishni tashkil qilish shakllarini loyhalash bo’yicha ko’nikna va malakalarni 
shakllantirish;
Fanning ma’ruza mashg‘ulotlarida oliy ta’limning me’yoriy-huquqiy xujjatlari, ta’lim 
tamoillari, maxsus fanlarni o‘qitishning tashkiliy shakllari va amalga oshirish metodlari, 
maxsus fanlardan ma’ruza, amaliy va tajriba mashg‘ulotlarini o‘tkazish metodikasi, 
talabalar bilan kunikma va malakalarini nazorat qilish va baholash kabi mavzular o‘rin 
olgan.
Amaliy mashg‘ulotlarda esa, fanga oid quyidagi mavzularga o‘rin ajratilgan: oliy 
ta’lim muassasalarining tuzilmasi va mazmuni, oliy ta’limning me’yoriy – huquqiy 
xujjatlarini tuzilishi va ularni rasmiylashtirish, ta’lim metodlari va ularni amalga oshirish 
metodikasi, maxsus fanlarni o‘qitishda innovatsion ta’lim texnologiyalaridan foydalanish, 
maxsus fanlardan ma’ruza, amaliy va tajriba mashg‘ulotlarini o‘tkazish metodikasi, darsni 
tahlil qilish metodikasi bo‘yicha bilim va ko‘nikmalar hosil qilish. 
Zamonaviy pedagogika nazariyasining bir qator olimlarining pedagogik faoliyat 
to‘g‘risidagi ilmiy tadqiqot ishlari natijalarini maxsus fanlar o‘qituvchisining faoliyatini 
o‘rganishda ham foydalanish mumkin bo‘ladi, biroq bu yerda uning xususiyatlari bilan 
bog‘liq bo‘lgan bir qator muammolar kelib chiqadi. Bu xususiyatlar ko‘p qirrali bo‘lib, 
faoliyatning turli tomonlariga xos bo‘ladi, ammo ularni shartli ravishda uchta katta guruhga 
bo‘lish mumkin bo‘lib, har biri alohida bir tomonining o‘ziga xoslikligini nomoyon etadi.
Maxsus fan o‘qituvchisi o‘zining tuzilishi, strukturasi va taqdim etish shakliga ko‘ra 
umumkasbiy va soha texnik-texnologik bilim va ko‘nikmalari majmuasi bilan biror bir 
predmet fan o‘qituvchisining maxsus bilimlaridan tubdan farq qiladi
Faqat maxsus fan o‘qituvchilarigina shunday insonlarning yetishib chiqishini 
ta’minlaydilarki, Shunday insonlar kasbiy faoliyatda shaxsiy va ijtimoiy hayotdagi o‘z 
o‘rinlarini topishda ijodan izlanadilar.
Ba’zi tadqiqotlarda maxsus fan o‘qituvchisining tipik faoliyat turlari va ularga mos 
funksiyalari sifatida quyidagi: ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi, uslubiy (metodik), 
ishlab chiqarish-texnik, tashkiliy, diagnostik kabi tashkil etuvchilari, boshqalarida esa: 
ta’limiy, tarbiyaviy, tashkiliy-boshqaruv, ishlab chiqarish-texnologik, tadqiqotchilik kabi 
tashkil etuvchilari ajratib berilgan
Maxsus fan o‘qituvchilarining kasbiy fikrlash xususiyatlari orasida o‘ziga xos jihatlar 
kuzatiladi va hozirgi paytda sohaning va ijtimoiy-pedagogik fikrlashning samarodorligini 
oxirigacha o‘rganilmaganligi bilan belgilanadi. Maxsus fan o‘qituvchisi faoliyatining 
o‘ziga xosligini o‘rganishda 
qabul qilish jarayoni 
(rang,tovush, vaqt, hid va b.), 
diqqati 

---

(biologik,tabiiy va ijtimoiy, texnik -texnologik jarayonlar va boshqalarni kuzatish), 
nutqi-
kasbiy yo‘nalganlilik terminologiyasi 
va boshqalar katta ahamiyat kasb etadi.
Magistratura mutaxassisliklarini tugatgan magistrlar oliy ta’lim muassasalarida 
umumkasbiy va ixtisoslik fanlaridan dars olib boradilar. Oliy ta’lim muassasalari uchun 
maxsus fan o‘qituvchilarini tayyorlash jarayoni bilan biror predmet fan o‘qituvchilarini 
tayyorlash jarayoni o‘rtasida ayrim farqlar mavjud. Xususan, texnika yo‘nalishidagi oliy 
ta’lim muassasalari magistratura mutaxassisliklaridagi “Maxsus fanlarni o‘qitish 
metodikasi” fanini o‘rganishda magistrantlar tomonidan bakalavriaturaning o‘z turdosh 
yo‘nalishlari o‘quv rejasida ko‘zda tutilgan bir nechta (6–7 gacha) umumkasbiy va 
ixtisoslik fanlar bo‘yicha maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi o‘rganilishi nazarda tutiladi. 
Ayni shu holat maxsus fanlar o‘qituvchisini kasbiy pedagogik faoliyatga tayyorlashda 
o‘ziga xos xususiyatlarni hisobga olishni taqozo etadi.
Maxsus fanlar o‘qituvchisining pedagogik faoliyati biror bir predmet fan o‘qituvchisi 
pedagogik faoliyatidan tubdan farq qiladigan o‘ziga xos butun bir majmuaviy xossalarga 
ega bo‘lib, bu holat uning o‘rganishga turli xildagi bir qancha yondashuvlarni izlash 
zaruratini tug‘diradi.
Maxsus fanlarni o‘qitish metodikasi fanining asosiy tushunchalari quyidagilar 
hisoblanadi:
Ta’lim- 
bilim berish malaka va ko’nikma hosil qilish jarayoni kishini xayotga, 
mehnatga tayyorlashning asosiy vositasidir. Ta’lim jarayonida bilim o’zlashtiriladi va 
tarbiya amalga oshiriladi.
Bilim - 
kishilarning turmushdagi narsa va hodisalar to’g’risidagi, tabiat va 
jamiyatning rivojlanish qonunlari haqidagi tasavvur hamda tushunchalari tushuniladi.