Maxalliy byudjet – byudjet tizimining muhim bo’g’ini sifatida

II bob bo’yicha hulosalar 

Bitiruv  malakaviy  ishimizning  mahalliy byujetlarlar  daromadlari 

shakllanishi va ulardan samarali foydalanish holati taxlil qilish jarayonida 

quyidagi xulosalar shakllandi: 

1.  Mahalliy byudjet daromadlarini tartibga solish amaliyotini tahlil qilish 

shuni ko’rsatdiki, haligacha eski usuldan foydalanib kelinmoqda. Ya’ni 

qat’iy soliqlar avval davlat byudjetiga, undirilib, so’ngra uning ma’lum 

bir foizi (har yili qayta ko’rib chiqilgan holda) mahalliy byudjetlar 

daromadlarini  moliyalashtirishga  yo’naltirilmoqda.  Bizningcha, 

umumdavlat soliqlaridan ajratmalar amalga  oshirilayotgan  davrda 

belgilangan foizlarga kamida 5 yil davomida o’zgartirish kiritilmasligi 

lozim. Bundan tashqari umumdavlat soliqlaridan tushadigan tushumning 

ulushi bu soliqlardan ajratiladigan foiz miqdori byudjet daromadlarini 1 \ 

3 qismidan oshmasligi maqsadga muvofiqdir. Shundagina mahalliy 

hokimiyatlarning  iqtisodiy  manfaatdorligi  oshib,  ularning  byudjet 

daromadlari mustahkamlanishi ta’minlanadi. 

---

 

 

54

2.  Mahaliy byudjetlar xarajatlarini rejalashtirishda O`zbekiston Respublikasi 

Moliya vazirligi rejadagi daromadlaridan kelib chiqadi, hududlar esa o`z 

xarajatlarini rejalashtirishda ehtiyojlaridan kelib chiqadi. Byudjet jarayonida 

mahalliy byudjetlarning eng maqbul xarajatlari rejasi aniqlanadi, bu reja esa 

byudjetning daromadlar bazasidan kelib chiqadi. Ba`zi salbiy holatlarni 

bartaraf etish maqsadida mahalliy byudjetlar xarajatlari me`yor asosida 

amalga oshiriladi. 

3.  Mahalliy byudjetlar moliyaviy mustaqilligini ta’minlash uchun ularning 

daromadlar bazasini ham mustahkamlash lozim. Buning uchun daromad 

olishni markazsizlashtirish lozim, bu mahalliy boshqaruv organlarini 

iqtisodiy bazani rivojlantirishga va o’z qaramog’idagi hududlarga investitsiya 

kiritishga xarakatlantiradi va natijada soliq tushumlarini ko’paytiradi. 

Shuningdek, mahalliy boshqaruv organlariga mahalliy soliqlar va tushumlar 

doirasida moliya siyosatini yurgizishda   imkoniyat berilishi resurslarni 

samarali boshqarishga rag’bat uyg’otadi.

 

---

 

 

55