Mavzu: Zoonoz infeksiya qo‘zg‘atuvchilari. Brusellez, o‘lat, kuydirgi va tulyaremiyani laboratoriyada tashxislash

 
Immuniteti.
Bemor toundan sog‗aygach, turg‗un uzoq davom etadigan immunitet xosil 
bo‗ladi. 
Laboratoriya tashxisi.
Toun kasalligi o‗ta xavfli infeksiya bo‗lganligi uchun tekshirish 
ishlari maxsus laboratoriyada va tounga qarshi maxsus kiyimlarni kiyib o‗ta extiyotkorlik bilan 
o‗tkaziladi. Tashxis qo‗yish uchun avval qon, balg‗am, burun, yara va murdadan olingan 
materiallar bakterioskopik usul bilan tekshiriladi. Bakteriologik usulda tekshirilishi lozim 
bo‗lgan material maxsus oziq muxitlarga ekiladi va undan sof kultura ajratib olinadi. Tezkor 
immunoflyuro-ressent usulida bakteriyalarni tekshiruvchi materialdan maxsus immun zardoblar 
yordamida tezlikda aniqlash uchun foydalaniladi. Bundan tashqari Bil.GAR xam qo‗llaniladi. 
Tounning tezkor diagnostikasida toun bakteriofaglarini xam qo‗llash mumkin. 
Davosi va profilaktikasi. 
Toun kasalligi kompleks davolanadi. Bemorlarga 
streptomitsin beriladi. Agar streptomitsin bilan birga xloramfenikol yoki tetratsiklin berilsa natija 
yanada yaxshi bo‗ladi. bulardan tashqari, touniga qarshi gammaglobulin va maxsus bakteriofag 
xam qo‗llaniladi.
 
VABO (VIBRIO CHOLERA) 
Vabo-o‗tkir, o‗ta xavfli ichak gruppasi kasalligi xisoblanadi, faqat odam og‗riydi. 
Antroponoz. O‗ta xavfli deyilishiga sabab: 
1.
klinikasi og‗ir o‗tadi; 
2.
40%-50% o‗lishga olib keladi; 
3.
juda tez tarqaladi, qisa vaqt ichida juda ko‗p yerlarga tarqalib ketadi. 
Vaboning vatani bo‗lib, Xindiston hisoblanadi. Tarixda vaboning bir nechta 
pandemiyalari yozilgan. 1817-1926 yilgacha vaboning Xindistondan tarqalgan 6ta pandemiyasi 
bo‗lgan. Osiyo, Yevropa, Amerika, Avstraliya, Afrika va x,.k. bir nechta o‗n millionlab odamlar 
o‗lgan. 
1961 yildan 7-pandemiyasi boshlangan va uni El-Tor qo‗zg‗atuvchisi chiqargan. 1965 
yili vabo SSSRning janubiy chegaralarida tarqalgan Xorazm va KKA SSRda xam tarqalgan. 

---

1970y. 40tadan ko‗p mamlakatlarda vabo pandemiyasi kuzatildi. Xozirgi zamonda samolyotlar 
bilan aloka bo‗lganligi tufayli vabo juda tez tarqalishi mumkin, 
1979 y. Vabo 47 mamlakatda kayd etildi. 1990 y iyun oyida Stavropolda 49kishi 
kasallandi, Samarkand, Rostovda ham qayd etilgan. 
Vabo qo‗zg‗atuvchisini 1854 y. Patsini to‗liq xarakterlab bergan. 
1883 yili Misrdagi vabo epidemiyasi paytida R.Kox Vibrio cholera asiatic ni nashf etgan. 
1906 y. Gotshlix El-Torni ajratib algan. 1962 yilda jaxon sog‗liqni saqlash tashkilotining 
XV assambleyasining qaroriga muvofiq, El-Tor vibrioni ham vabo qo‗zg‗atuvchisi deb e‘tirof 
etildi. 
Qo‗zgatuvchilarning taksonomiyasi: 
oila: Vibrionaceae avlod: Vihrio 
tur: I.V.cholerae 4ta biovari bor: 
a) cholerae; b) eltor; v) protevis; g) albensis; 
Proteus-Mechnikovning tug‗ilgan kuniga sovg‗a kilgan, shuning uchun Mechnikov vibrioni 
deyiladi. 
1993 y. Janubiy Sharqiy Osiyo vaboning yangi xili tarkaldi, unga O139 g‗ Bengal serovari deb 
nom berildi. 
1) eltor va 2) cholerae - biovarlari odamlarda vaboni qo‗zg‗atadi. 
3) proteus - biovari qushlarda ich ketish kasalini chiqaradi, odamlarda gastroenteritni chaqiradi; 
4) albensis - suvlarda, odamlarning o‗t pufagi va najaslardan topilgan.