Mavzu: zilzila va uning turlari. Seysmik tumanlarda qurilish ishlarini olib borish

2.Ko’ndalang to’lqinlar
- zilzila o’chog’idan tik ravishda tarqalib, uning kuchi 
bo’ylama to’lqinga nisbatan 1.7 marta kam 
3.Yuza to’lqinlar
- yer qimrlash episentrida hosil bo’lib, tarqalish masofasi o’sha 
joydagi tog’ jinslarining turiga, zichligiga bog’liq. 
Grunt sharoitiga qarab, qo’shimcha ball berish:
Agar joylarda 
6 balgacha
Yer qimirlash kutiladigan bo’lsa, inshootlarni qurishda 
qurilish materillarining sifatiga etibor berish kerak.
Agar 
6 balldan 10 ballgacha
Yer qimirlashlari kuzatilsa,faqatgina qurilish qurilish 
materiallarigina emas, balki seysmik hodisalarga chora – tadbirlar qo’llash kerak.
Agar joylarda 
10-12 ballik
yer qimirlashi kuzatilsa, u holatda inshootlarni 
loyihalash, qurish tavsiya etilmaydi. 
Hozirgi 
kunda 
butun 
dunyo 
seysmik jihatdan o’rganilgan bo’lib, 

---

har bir joyning
seysmik haritasi
mavjud.
Sesmik haritadagi ballar joyning 
grunt sharoitiga
qarab o’rganiladi: yoki 
qo’shiladi, yoki kamaytiriladi. 
Qo’shimcha ball berish
joyning litalogik tuzilishi, 
geomorfolo’gik tuzilishi, gidrogeologik sharoitiga, tektonik sharoiti, joydagi 
jarayon va hodisalarning tarqalishi, gruntlarning fizik- mehanik xossalari hisobiga 
olinadi. 
Agar joyning geologo- litalogik haritasi mavjud bo’lsa, u holda QMQ ga asosan 
o’rtacha seysmik balli mintaqa
tanlanadi. QMQ ga asosan, 
o’rtacha balli 
mintaqadeb
, rel’efi tekis, qalinligi 20 metrdan oshmagan, suglinokdan tashkil 
topgan, Yer osti suvi chuqurligi 10 metrdan past joylashgan maydonlar olinadi.
O’rtacha balli mintaqaga asosan yuqoridagi omillarga asoslanib qo’shimcha ball 
beriladi.
Agar joylarda