Мавзу: Ўзбекистон Республикасининг Олий Мажлиси режа

Малумот учун:¹⁰

Буюк Британияда депутат ва сенаторларнинг мажбуриятлари, бурчлари ҳам қонунда аниқ белгилаб қўйилган. Сўз эркинлиги палатанинг энг муҳим имтиёзи ҳисобланади. Унинг моҳияти шундаки, депутатга нисбатан унинг парламентда айтган сўзи ёки бажарган иши учун бирорта ҳам жиноий жазо ва мажбурий чора қўлланилиши мумкин эмас.
1689 йилдаги “Хуқуқ ҳақида”ги қонун лойиҳасининг 9-қисмида, “Партламентдаги сўз эркинлиги жиноий жавобгарликка тортилмаслиги ва ихтиёрий суд ёки парламент худудидан ташқарисида гумон остида бўлмаслиги” ҳақида эълон қилинган.
Бу эълоннинг энг муҳим тарафи шундаки, парламентдаги муҳокама вақтида айтилган ёки ёзилганлар учун аъзо жииноий жавобгарликка тортилмаслиги ҳақидадир.

Депутат ва сенаторлар мақомида одоб ва ахлоқ масаласи ҳам эътиборга олинади. Депутат, сенатор одоб қоидаларига қатъий риоя этиши лозим. Депутатнинг, сенаторнинг ўз мақомидан фуқароларнинг, жамият ва давлатнинг қонуний манфаатларига зиён етказадиган тарзда фойдаланишига юл қуйилмайди. Депутатлик, сенаторлик одоби бузилган тақдирда депутатнинг, сенаторнинг хулқ-атвори тўғрисидаги масала тегишли палата томонидан ёки унинг топшириғига биноан палатанинг органи томонидан кўриб чиқилиши мумкин.
Депутат ва сенатор халқ вакили шу билан бирга вакиллик ҳокимияти органлари вакилидир. Уларнинг ўз фаолиятини эркин, ҳеч қандай тўсиқларсиз, ҳеч кимсага қарам бўлмасдан амалга оширишлари учун уларнинг фаолияти ҳуқуқий жиҳатдан, иқтисодий жиҳатдан махсус кафолатланади. Энг аввало уларнинг шаъни, қадр-қиммати алоҳида муҳофаза қилинади.
Ҳар бир депутатга, сенаторга ўз ваколатларини монеликсиз ҳамда самарали амалга оширилиши учун шарт-шароит кафолатланади, унинг ҳуқуқлари, шаъни ва қадр-қиммати муҳофаза қилинади. Депутатнинг, сенаторнинг шаъни ва қадр-қимматига тажовуз қилган шахслар қонунга мувофиқ маъмурий, жиноий ёки ўзга тарзда жавобгар бўладилар. Депутатни, сенаторни ҳақорат қилиш, шунингдек унга нисбатан туҳмат қилиш қонунда белгиланган жавобгарликка сабаб бўлади. Депутатлик, сенаторлик ваколатларини амалга оширишига тўсқинлик қилиш мақсадида депутатга, сенаторга қанақа тарзда бўлмасин таъсир кўрсатишга йўл қўйилмайди.