Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar 1-topshiriq G’afur G’ulom

2- topshiriq. “
Esse” 
so‘ziga sinkveyn tuzing. 
 1.Bir so‘z 
 2.Ikkita sifat 
 3. Uchta fe’l 
4. To‘rt so‘zdan iborat gap 

---

5. Birinchi so‘zga sinonim 
 
3-topshiriq
. 
Essening kirishi, odatda, nimadan iborat bo‘ladi?
1) Quyidagi ro‘yxatga e’tibor bering va ulardan Essening kirish qismi uchun zaruriy 
punktlarni tanlang. 
2) Quyidagilarning qaysi biri asosiy va qaysi biri ixtiyoriy bo‘lishini tanlang. 
Kirishning tarkibiy tuzilishi.
Tarkibiy qism 
Ha/yo‘q 
Sarlavhadagi notanish so‘zning ta’rifi
 
Essening predmeti haqidagi fikringiz 
 
Mavzu bo‘yicha o‘qigan 
manbalaringizni keltirib o‘tish
 
Kitobxonni qiziqtirish uchun fikr yoki 
savol
 
Buni yozishdan sizning maqsadingiz
 
Sizning savolga javob berishga 
moslashgan uslubingiz
 
Mavzu haqida qisqa holat
 
O‘zingiz o‘rnatgan chegara
 
 
4-topshiriq.
 
Qor haqida maʼlumot 
 

---

Barcha faslning oʻziga xos oʻrni va gashti boʻlganidek, qish fasli ham garchi 
kunlar sovuq boʻlsa-da oʻz ziynati oppoq qorlari bilan ajralib turadi. Qish fasli 
deganda kishi koʻz oldiga hamma taraf oppoq qor bilan burkangan goʻzal va betakror 
manzara gavdalanadi. Qor donalariga etibor bersangiz ularni nihoyatda rang barang 
va xilma-xil ekanligiga guvoh boʻlasiz. Goʻyoki ulkan isteʼdod sohibi boʻlgan mohir 
ustaning betakror sanʼat asaridek. Xoʻsh qor oʻzi qanday paydo boʻladi? Nima 
sababdan qor boʻlaklari bir birini takrorlamas geometrik shakllarga ega? Qor ham 
yomgʻir doʻl va boshqa yogʻinlar singari atmosfera yogʻinlaridan biridir.
Qor ham xuddi yomgʻir kabi atmosferaga bugʻlanib koʻtarilgan suv 
tomchilaridan paydo boʻladi. Qorning yomgʻirdan farqli tomoni shundaki, qor havo 
harorati 0 C° dan past boʻlganida yogʻadi. Atmosferaga koʻtarilgan suv bugʻlari 
atmosferada sovib oʻta kichik suv kristallchalariga aylanadi. Kristallchalar hajmi 
bulut ularni tuta olmaydigan darajaga yеtganidan soʻng yеrga yogʻa boshlaydi, yеr 
yuzasidagi harorat 0 C° yoki undan past boʻlganida kichik kristallchalar muzlab bir 
biriga urilib yopishib kattalashib boradi. Muzlagan kristallchalar yigʻilib qor 
donalarini hosil qiladi. Qor donalarining hajmi millimetrning maʼlum bir ulushidan 
santimetrgacha yеtadi. Qorning hajmi yomgʻirga nisbatan yеngil shuning uchun ham 
qor yomgʻir singari shiddat bilan yogʻmaydi. Bazan shamol oqimi boʻylab havoda 
uchib yuradi. 
Qor donalari yumaloq yassi ignasimon koʻrinishga ega, ammo har qanday 
holatda ularning qirralari olti burchakdan oshmaydi. Qor donalari hamisha goʻyoki 
bir xildek tuyuladi ammo ayni bir xil koʻrinishga ega qor donalarini topish amri 
mahol. Qor donalari nafis geometrik shakllarni oʻzida namoyon etadi, aslida muz 
kristallchalari bulutda paydo boʻlgan vaqtida bunday koʻrinishga ega boʻlmaydi. 
Muz kristallchalari yеrga tushgunga qadar bir biriga urilib yopishib shunday 
betakror shakllarni mujassamlashtiradi. 
 
 
Matn yuzasidan savol va topshiriqlar. 
1. Matnni o‘qib gapirib bering. 

---

2. Notanish so‘zlar lug’atini tuzing. 
3. Matn yuzasidan esse yozing. 
 
5-topshiriq. 
T-sxema bo‘yicha tabiat hodisalarining salbiy va ijobiy 
tomonlarini yoriting.
Tabiat hodisalari 
 
 
Salbiy tomonlari Ijobiy tomonlari