Mavzu: yer qonunchiligini buzganlik uchun javobgarlik reja Yerni huquqiy muhofaza qilish tushunchasi. Yer huquq buzarligi sub’yekti va ob’yekti

YER HUQUQBUZARLIGI TUSHUNCHASI: Yer huquqbuzarligi deganda, yer huquqi me’yorlariga qarama- qarshi bo‘lgan hatti-harakat yoki harakatsizlik tushuniladi
YER HUQUQBUZARLIGI 2 turga bulinadi: Sub’eklari va obyektlari
Yerdan foydalanish huquqi qoidalarini buzuvchilar, ya’ni huquqbuzarlik sub’yektlari bo‘lib qishloq xo‘jalik korxonalari, davlat va kopyerativ tashkilotlari, fuqarolar bo‘lishi mumkin. Shuningdek, davlat hokimiyat va boshqaruv organlari, sanoat korxonalari, boshqa tashkilotlar ham bu huquqbuzarlikning subyektlari bo‘lishlari mumkin.
Huquqbuzarlikning ob’yekti bo‘lib, birinchi navbatda davlatning yerga bo‘lgan mulkchilik huquqi;qishloq xo‘jalik va boshqa korxonalarning yerdan foydalanish huquqi; yerdan qonuniy foydalanish tartibi hisoblanadi. Yerdan foydalanish huquqining buzilishi asosan shu sanab o‘tilgan huquq va manfaatlarga qarshi qaratilgan bo‘lib, shu huquq va manfaatlarning amalga oshirilishiga to‘siq bo‘ladi.


Yer huquqbuzarligi deganda, yer huquqi normalariga qarama-qarshi bo‘lgan xatti-harakat yoki harakatsizlik tushuniladi. Yerdan foydalanish huquqi qoidalarini buzuvchilar, ya’ni huquqbuzarlik sub’ektlari bo‘lib qishloq xo‘jalik korxonalari, davlat va koopyerativ tashkilotlari, fuqarolar bo‘lishi mumkin. SHuningdek, davlat xokimiyat va boshqaruv organlari, sanoat korxonalari, boshqa tashkilotlar ham bu huquqbuzarlikning sub’ektlari bo‘lishlari mumkin. Huquqbuzarlikning ob’ekti bo‘lib, birinchi navbatda davlatning yerga bo‘lgan mulkchilik huquqi; qishloq xo‘jalik va boshqa korxonalarning yerdan foydalanish huquqi; yerdan qonuniy foydalanish tartibi hisoblanadi. Yerdan foydalanish huquqining buzilishi asosan shu sanab o‘tilgan huquq va manfaatlarga qarshi qaratilgan bo‘lib, shu huquq va manfaatlarning amalga oshirilishiga to‘siq bo‘ladi.
Yerdan foydalanish huquqbuzarligining mazmunini yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va ijarachilarga iqtisodiy, moddiy va ma’naviy, ekologik zarar etkazishga qaratilgan harakat yoki harakatsizlik tashkil etadi. CHunki: qonunga
zid tuzilgan bitimlar, yer uchastkalarini o‘zboshimchalik bilan egallab olish, yer uchastkalarini qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishidan asossiz olib qo‘yish, ularni zaxarli ximikatlar va ishlab chiqarish chiqindilari bilan ifloslantirish, yer
uchastkalari chegara marzalarini buzib tashlash va shunga o‘xshash harakatlar orqali ma’lum bir huquqbuzarliklar sodir etilsa, vaqtincha egallab turgan yerni qaytarib berish muddatini buzish yoki shu yerlarni belgilangan maqsadda
foydalanish uchun yaroqli holatga keltirib berish majburiyatlarini bajarmaslik, yovvoyi o‘tlarga qarshi kurash choralarini ko‘rmaslik, tuproqni shamol, suv ta’sirida emirilishdan saqlash majburiyatlarini bajarmaslik va shunga o‘xshash harakatsizlik oqibatida ham huquqbuzarliklar sodir etiladi. Yuqorida aytilganlardan kelib chiqib, yerdan foydalanish huquqini buzish deganda, davlatning yerga nisbatan bo‘lgan mulk huquqiga qarshi qaratilgan,
yerdan foydalanuvchilarning manfaatlariga zid bo‘lgan, yerdan oqilona va samarali foydalanishni ta’min etishga xalal beradigan g‘ayriqonuniy xatti- harakatlar yoki xarakatsizliklar tushuniladi.


Foydalanilgan adabiyotlar


MIRZAABDULLAEVA MATLYUBA RUSTAMOBNA
MUKUMOV ABDUGANI MURATOVICH
XAFIZOVA ZULFIYA XOLMURATOVNA
YER HUQUQI (O‘QUV QO‘LLANMA)
Muharrir: А.R. Babajonov Bosishga ruxsat etildi
Qog‘oz o‘lchami 60x84, 1/16,
Hajmi b.t. nusha, Buyurtma. TIMI bosmaxonasida chop etildi. Toshkent 700000, Qori-Niyoziy ko‘chasi 39 uy.


Xulosa:


Yerdan foydalanish huquqini buzganlik uchun huquqbuzarni javobgarlikka tortishga asos bo‘lib yer huquqbuzarligi sodir etilishi va shu huquqbuzarlik uchun qonunchilik hujjatida javobgarlik chorasi belgilangan bo‘lishi kerak. SHuni ta’kidlash lozimki, yer qonunchiligi hujjatlarida ularni buzganlik uchun javobgarlik choralarini ifodalamaydi. SHuning uchun yerdan foydalanish huquqini buzganlik uchun huquqiy choralar boshqa huquq sohalari qonunchilik hujjatlarida, masalan, jinoyat, fuqarolik, ma’muriy kodekslarida ko‘rsatilgan. Biroq, bu sohalarda belgilangan javobgarlik choralarini qo‘llash uchun huquqbuzar na fanat yerdan foydalanish huquqini buzini balki bir vaqtning o‘zida ularning ham huquq normalarini buzgan bo‘lishi kerak. SHundagina aybdorlarni yuqorida keltirilgan qonunchilik hujjatlari normasi bilan javobgarlikka tortish mumkin.