Mavzu: yadro reaksiyalari

_{MAVZU:YADRO REAKSIYALARI}

MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………………………….			2
I BOB 1.1.	RADIOKTIVLIK VS RADIOKTIV ELEMENTLAR.YADRO REAKSIYALARI…………………………………………………… Radioaktivlik va radioaktiv elementlar………………………………..	5 5
1.2.	Atom tuzilishi haqidagi klassik va zamonaviy ta’limot………..……..	8
1.3.	Yadro reaksiyalari……………………………………………………..	14
II BOB 2.1.	YADRO REAKSIYALARI HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA………………………………………………………... Yadroviy reaksiyalar va ularning asosiy qonuniyatlari Atom yadrosining tuzilishi……………………………………………..	20 20
2.2. Yadrolarning bo'linish reaksiyalari…………………………………… 2.3. Zanjir reaksiya. Yadroviy reactor……………………………………. XULOSA VA TAKLIFLAR……………….…………………………………...			24 28 32
ИЛОВА……………………………………………………………………….			33
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.......………………….			40

KIRISH

Kurs ishining dolzarbligi. Yoshlar-yurt kelajagi. Ularning ajdodlarimizga munosib avlod sifatida ulg’ayib, mamlakatimiz taraqqiyoti va faro-vonligi yo’lida hamjixatlik bilan dadil intilishlari buyuk davlatimizning poydevori mustahkam bo’lishiga xizmat qiladi. Birinchi Prezidentimiz bu haqda shunday de-gan edilar: “Biz yurtimizning ertangi rivoji yo’lida qanday chuqur o’ylangan dasturlarni tuzmaylik, bu rejalarni bajarish uchun qanday moddiy baza va imkoni-yatlarni yaratmaylik, buning uchun qancha ko’p sarmoya safarbar etmaylik, ular-ning barchasini amalga oshiradigan, ro’yobga chiqaradigan qudratli omil borki, u ham bo’lsa yuqori malakali ish kuchi va yurtimizning ertangi kuni, taraqqiyoti uchun mas’ulyatni o’z zimmasiga olishga qodir bo’lgan etuk mutaxassis yoshlari-miz, desak, o’ylaymanki, hech qanday xato bo’lmaydi” [1,2].

“Ta’lim to’g’risida”gi va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ning mazmunida barkamol shaxs va malakali mutaxassisni tarbiyalab voyaga etkazish jarayonining mohiyati to’laqonli ochib berilgan. Malakali kadrlar tayyorlash jarayonining har bir bosqichi o’zida ta’lim jarayonini samarali tashkil etish, uni yuqori bosqichlarga ko’tarish, shu bilan birga jahon ta’limi darajasiga etkazish borasida muayyan vazi-falarni amalga oshirishi lozim [3].

Istiqlolning dastlabki yillaridanoq Birinchi Prezidentimizning bevosita tashab-buslari hamda rahnamoliglarida ta’lim tizimiga qaratilgan yuksak e’tibor va e’zoz samarasi o’laroq, bugungi kunda “Ta’lim to’g’rsida”gi Qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” doirasida hayotga tadbiq etilgan yangilanishlar halqaro jamoatchilik tomonidan munosib baholanmoqda. Zero, ta’lim sohasini takomillashtirishga oid islohotlar tufayli yurtimizda yuzlab yangi o’quv binolari qad rostladi, mavjudlari mukammal ta’mirlanib, eng so’nggi zamonaviy uskunalar bilan jihozlandi. Buning natijasida hech kimdan kam bo’lmagan avlod – istiqlol farzandlari o’z iqtidorlarini namoyon etib, respublika va halqaro miqyosidagi fan olimpiadalarida, turli anju-man va simpoziumlarda Vatan sha’nini munosib sharaflamoqdalar.

Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion texnolo-giyalar, pedogogik va axborot texnologiyalarini o’quv jarayonida qo’llashga bo’l-gan qiziqish, e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda, bunday bo’lishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha an’anaviy ta’limda o’quvchi-talabalarni faqat tay-yor bilimlarni egallashga o’rgatilgan bo’lsa, zamonaviy texnologiyalar ularni egal-layotgan bilimlarini o’zlari qidirib topishlariga, mustaqil o’rganib, tahlil qilishlari-ga, xatto xulosalarni ham o’zlari keltirib chiqishlariga o’rgatadi. O’qituvchi bu jarayonda shaxsni rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, yo’naltiruvchilik funktsiyasini bajaradi. Ta’lim jarayonida o’quvchi-talaba asosiy figuraga aylanadi.

Shuning uchun ta’lim muassasalarida etuk va barkamol avlodlarni tayyor-lashda zamonaviy o’qitish metodlari-interaktiv metodlar, innovatsion texnologiya-larning o’rni va roli benihoya kattadir. Pedogogik texnologiya va pedogogik mahoratiga oid bilim, tajriba va interaktiv metodlar o’quvchi-talabalarni bilimli, etuk malakaga ega bo’lishlarini ta’minlaydi.

O’qituvchi bilim olishning yagona manbai bo’lib qolishi kerak emas, balki talabalar mustaqil ishlash jarayonining tashkilotchisi, maslahatchisi, o’quv jara-yonining boshqaruvchisi bo’lishi lozim. Kimyo fanidan ta’lim texnologiyasini ish-lab chiqish asosida aynan shu g’oyalar yotadi.

Kimyo fanini umumtalim maktablarida (o’quvchi-talabalarga) o’qitishda na-zariy bilimlar bilan birga amaliy mashg’ulotlarni interfaol metodlar bilan o’qitish ijobiy natijalarga olib keladi. Kimyo fani tabiiy fanlar qatoriga kiritilsa, “Yadro reaktsiyalari” mavzusi fanning nazariy qismini asosini tashkil etuvchi hisoblanadi. Bizni o’rab turgan butun borliq asosini atomlar tashkil etadi. Talabalarga atomning klassik hamda zamonaviy ta’limotini, atom tuzilishi bo’yicha asosiy qonunlarni, radioaktivlik to’g’risida tushuncha berish muhim ahamiyatni kasb etadi. Fanning qolgan mavzularini yaxshi o’zlashtirishiga zamin yaratadi. Kelajakda etuk va bar-kamol avlod sifatida shakllangan o’quvchi-talaba olgan bilimlarini keyingi uzluk-siz ta’limda davom ettiradi.