Mavzu: Xotira va uning asosiy mexanizmlari

Mantiq xotirasi-ma’lum g`oyalar, fikrlar hamda ular o`rtasidagi
mantiqiy bog`lanishlarni esda qoldirish, mustahkamlash va zarur paytlarda esga
tushirishdan iborat bo`lgan xotira turi. Masalan, falsafiy mushohadalar,
qonuniyatlar va shu kabilarni esda qoldirish, mustahkamlash va qayta tiklash
jarayonlaridir. So`zlar yaьni verbal orqali ifodalangan fikrlar so`z mantiq
xotirasi yordamida esda olib qolinadi.

His-tuyg`u yaьni emotsional xotirasi-voqelikdagi narsa va 
hodisalardan, o`z-o`zimizga bo`lgan munosabatlarimizdan kelib
chiqadigan yoqimli hamda yoqimsiz kechinmalarni esda qoldirish va esga
tushirishdan iborat xotira turi. His-tuyg`u yoki hissiy xotira odamlarning ilgari
o`z boshidan kechirgan his-tuyg`ularni hissiy holatlarini esda olib qolishdir.
Chunonchi, qachonlardir, biron ulkan va murakkab ishni amalga oshirgai
paytingizda yoki musobaqa g`olibi bo`lganingizda va shu kabi boshqa holatlarda
sizda jo`sh urgan quvonch yoxud iftixor hissi oradan ancha vaqt o`tgandan keyin
ham xotirada tiklanishi mumkin. Imtihon paytida qoniqarsiz javob
qaytargan yoki noto`g`ri nojo`ya xatti-harakat tufayli qattik hijolat chekib,
uyalgan bo`lsangiz, siz uni uzoq vaqt esdan chiqarmasligingiz mumkin.

Mexanik (grek, ongga yo`naltirilmagan) xotira-muayyan materialni
uning mazmuni, mohiyati, ichki mantiqiy bog`lanishlariga tushunmagan holda,
faqat muhim bo`lmagan tashqi belgilariga asoslanib esda qoldirish,
mustahkamlash va esga tushirishdan iborat xotira turi.

Fenomenal (gr.phainomenal-noyob) xotira-idrok qilingan narsa va
hodisalarni, ularning bog`lanish muiosabatlarini favqulodda tez hamda
aniq esda qoldirish va esga tushirishga qaratilgan nodir qobiliyat.

Esda qoldirish-idrok qilingan materiallarni, narsa va hodisalarni
ongimizda qoldirishdan iborat xotira jarayoni.