Mavzu: xisoblash texnikasining asosiy tushunchalari

Sanoq sistemalariga misollar:

Kodlash tizimlari	Sanoq sistemasi	Belgilar
2	Ikkilik	0,1
3	Uchlik	0,1.2
4	To`rtlik	0,1,2,3
5	Beshlik	0,1,2,3,4
8	Sakkizlik	0,1,2,3,4,5,6,7
10	O`nlik	0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
12	O`n ikkilik	0,1,2,3,4,5,b,7,8,9,A,B
16	O`n oltilik	0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

Sanoq sistemalari

Sanoq sistemalari o’rinli(pozitsion) va o’rinsiz(nopozitsion) bo’ladi.

O’rinli sanoq sistemalarida raqam o’zining sondagi turgan o’rniga qarab turli qiymatni akslantiradi.

O’rinsiz sanoq sistemasi esa raqamning qiymati uning sondagi tutgan o’rniga bog’lik emas.

O’rinli sanoq sistemasiga ikkilik, o’nlik sanoq sistemalari misol bo’la oladi.

O’rinsiz sanoq sistemasiga Rim raqami misol bo’la oladi. Masalan, lotin harflari bilan yoziladigan rim sanoq sistemasi, ya’ni I harf har doim birni, V-beshni, X-o`nni, L-ellikni, C-yuzni, D-besh yuzni, M-mingni va hokazo.

Sanoq sistemalari

  Hisoblash mashinalarida asosan o’rinli(pozitsion) sanoq sistemasi ishlatiladi. Sanoq sistemalaridagi ixtiyoriy sonni tasvirlash uchun ishlatiladigan raqamlar soni sanoq sistemasining asosi deb ataladi. Sanoq sistemasi asoslariga bog’liq ravishda ikkilik (0,1), sakkizlik (1,2,3,4,5,6,7), o’nlik (1,2,…,9) va o’n oltilik (1,2,…,9,A,B,S,D,E,F) bo’lishi mumkin.

Sanoq sistemalari

Umumiy holda, pozitsion sanoq sistemasida berilgan har qanday sonni quyidagi ko’phad (polinom) ko’rinishida yozish mumkin:

AnAn-1An-2 … A1A0,A-1An-2  = Аn*Pn + An-1*Pn-1 + ... + A1*P1 + А0*P0 + A-1*P-1 + А-2*P-2 + ... А-s*P-s,

bunda -А sanoq sistemasidagi son, Р- sanoq sistemasining asosi, n- sonning butun kismidagi raqamlar soni, s- sonning kasr kismidagi raqamlar soni.

Целые числа без знака обычно занимают в памяти один или два байта и принимают:

• Целые числа без знака обычно занимают в памяти один или два байта и принимают:
• в однобайтовом формате значения от 000000002 до 111111112,
• в двухбайтовом формате — от 00000000000000002 до 11111111111111112.