Mavzu: Xalqaro tizim Reja

Jahon aloqalari subekti, ishtirokshisi sifatida davlatlardan tashqari, turli xil harakatlar, tashkilotlar, partiyalar maydonga chiqadi. Jahon siyosati xalqaro munosabatlarni shakllantiruvchi faol omil hisob­lanadi. Xalqaro munosabatlar jahon siyosati ta’siri ostida doimiy o‘zgarishda bo’ladi. Va o‘z navbatida uning mazmuni va xarakteriga ta’sir o’tkazadi. Bunday pozitsiya jahon maydonida sodir bo‘layotgan voqealarni tushunishni osonlashtiradi va uni jahon siyosati tahlili asosi sifatida qabul qilish mumkin. Ammo, xalqaro siyosat sohasidan farqli ravishda, jahon siyosatida davlatni xalqaro aloqalar­ning bosh ishtirokchisi sifatida inkor etmaydigan va xalqaro muhitni shakllantirishda muhim rol o‘ynovchi noan’anaviy faktlarga ko‘proq e’tibor qaratiladi.

Shuningdek, tashqi va xalqaro siyosat o‘rtasida farq mavjud. U yoki bu davlatning tashqi siyosati deganda – tashqi ishlar vazirligi (yoki unga muvofiq tashqi siyosiy idoralar) tomonidan uning nisbatan keng tuzilmalar doirasida milliy manfaatlar aks ettirilgan holda ishlab chiqilgan davlat xalqaro siyosatining asosiy prinsiplarini amalda oshirilishi nazarda tutiladi.

• 
  Shuningdek, tashqi va xalqaro siyosat o‘rtasida farq mavjud. U yoki bu davlatning tashqi siyosati deganda – tashqi ishlar vazirligi (yoki unga muvofiq tashqi siyosiy idoralar) tomonidan uning nisbatan keng tuzilmalar doirasida milliy manfaatlar aks ettirilgan holda ishlab chiqilgan davlat xalqaro siyosatining asosiy prinsiplarini amalda oshirilishi nazarda tutiladi.
  
• 
  XMning nodavlat ishtirokchilariga kelsak (masalan, ko‘p millatli koorporatsiyalar, xalqaro mafiya guruhlari, konfessional jamiyatlar va b.), ularning ko‘pchiligi uchun xalqaro siyosat “tashqi siyosat” hisoblanmaydi.
  
• 
  Xalqaro siyosat bir vaqtning o‘zida :
  
• 
  Transmilliy - u yoki bu davlatdan tashqarida, ammo ba‘zida unga xilof ravishda amalga oshiriladi.
  
• 
  Davlatlashtirilgan - uning subektlari davlatga tegishli yetakchilar guruhidan iborat bo‘lib, davlatga oidlik formal xarakterga ega.