Mavzu: xalqaro moliyaviy institutlarning tijorat banklari investitsiya loyihalarini moliyalashtirishi

1.4-jadval 2010-2014 yillarda asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar va uning yalpi

ichki mahsulotdagi ulushi²⁰

Ko'rsatkichlar			Yillar
			2008		2009		2010		2011	2012		2013		2014
Xorijiy investitsiyalarning jami investitsiyalar hajmidagi salmog'i			26,2		35,4		28,9		23,4	22,0		23,1		21,2
To'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarning jami investitsiyalar hajmidagi salmog'i			21,1		30,4		25,1		18,4	17,4		16,6		15,8
O'z	Ko'rsatkichlar	2010 y.		2011 y.		2012 y.		2013 y.			2014 y.		2014 yilda 2007 yilga nisbatan o'zgarishi
1	Yalpi ichki mahsulot, mlrd. so'm	62388,3		78764,2		97929,3		118986,9			144867,9		2,3 marta

Bugungi kunda ko'plab rivojlangan va jahon iqtisodiyotida etakchi o'rin tutadigan mamlakatlar tajribasi shuni so'zsiz isbotlab bermoqdaki, raqobatdoshlikka erishish va dunyo bozorlariga chiqish, birinchi navbatda iqtisodiyotni izchil isloh etish, tarkibiy jihatdan o'zgartirish va diversifikatsiya qilishni chuqurlashtirish, yuqori texnologiyalarga asoslangan yangi korxona va ishlab chiqarish tarmoqlarining jadal rivojlanishini ta'minlash, faoliyat ko'rsatayotgan quvvatlarni modernizatsiya qilish va texnik yangilash jarayonlarini tezlashtirishda xorijiy banklarning kredit liniyalaridan samarali va oqilona foydalanish muhim ahamiyatga ega.

²⁰ O'zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasining statistik ma'lumotlari (www.stat.uz).
Bir vaqtning o'zida milliy iqtisodiyotga xorijiy banklarning kredit liniyalarini faol jalb qilish qator ijobiy samaralar keltiradi. Xususan, xorijiy kreditlarni jalb qilish raqobatbardosh mahsulotlarga, zamonaviy ishlab chiqarishga yuzma-yuz kelish, talabga muvofiq sifatli mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatidir. Xorijiy banklar bilan amaliy hamkorlik o'rnatish orqali jahon amaliyotida mavjud bo'lgan imkoniyatlardan foydalanish asosida quyidagi samaralarga erishish mumkin bo'ladi:

• 
  eng zamonaviy texnologiyalarga ega bo'lgan ishlab chiqarish (xizmat ko'rsatish) faoliyatini yo'lga qo'yish, yangi texnologiya, zamonaviy jihozlarni, yuqori unumli uskunalarni qo'lga kiritish;
  
• 
  yangi ish joylarini tashkil etish va aholi bandligini ta'minlash;
  
• 
  ixcham, amalga oshirilgan xarajatlarni tez sur'atlar bilan qoplaydigan, yuqori samara beradigan korxonalarni qurish;
  
• 
  zamon darajasida yuqori mehnat unumdorligiga erishish, mahsulot tannarxini pasaytirish, o'z manfaatlariga erishish;
  
• 
  qo'shma korxonalar tuzish, ilg'or tajribaga ega bo'lish, boshqaruvni, raqobatni to'g'ri yo'lga qo'yish;
  
• 
  bozor talabini qoniqtiradigan mahsulot (xizmatlarni) etishtirish, ishlab chiqarilgan mahsulot sifati va raqobatbardoshligini dunyo bozori talablariga javob beradigan qilib etkazish;
  
• 
  tadbirkorlik faoliyatini samarali tashkil etish va uni yanada kengaytirish imkoniyatlarini qo'lga kiritish, daromadni ko'paytirish, yuqori samaraga erishish, sarf etilgan mablag'larni hech qanday talofat va yo'qotishlarsiz tez fursatda qoplash;
  
• 
  jahon bozorida o'zining mustahkam mavqeni egallash;
  
• 
  mamlakat eksport imkoniyatlarini kengaytirish va jahon bozorida «qattiq» valyuta ishlab topishni o'rganish;
  
• 
  mamlakat xazinasini to'ldirish;
  
• 
  ichki va tashqi bozorga olib chiqiladigan mahsulotlar (ish, xizmat)ga bo'lgan talabni qondirish;
  
• 
  milliy va jahon iqtisodiyoti ravnaqi va jamiyat farovonligini oshirish.
  

Ushbu ro'yxatni yanada davom ettirish mumkin, chunki xorijiy banklar bilan hamkorlik o'rnatish, ular bilan qo'shma faoliyat olib borish milliy iqtisodiyotda tub tuzilmaviy o'zgarishlarga olib keladi, mamlakat qudratini yanada oshirib, milliy valyuta mavqeini mustahkamlaydi, aholi farovonligini ta'minlab, turmush tarzini yaxshilaydi.

3.