Mavzu: Vavilov –Cherenkov effekti Reja

Mavzu: Vavilov –Cherenkov effekti

Mavzu:Vavilov –Cherenkov effekti

Reja:

• 
  1. Cherenkov aniklagan yangi nurlanish.
  
• 
  2. Nurlanish intensivligining elektronlarning nurlanish tormozlanish intensivligi orkali bulishi.
  
• 
  3. Vavilov – Cherenkov nurlanishning tabiati.
  
• 
  4. Xar kanday zarrachani S dan katta tezlikda xarakat kila olmasligi.
  
• 
  5. Vavilov – Cherenkov effektini chizma orkali tushuntirish.
  
• 
  6. Vavilov – Cherenkov effektini kullanilishi.
  
• 
  7. Xulosa
  
• 
  8. Foydalanilgan adabiyotlar
  

Cherenkov aniklagan yangi nurlanish.

• 
  Yoruglik biror muxitga tushsa yutiladi, sochiladi xam yoruglik tushishi natijasida nurlanadi (lyuminessensiya) 1934 yilda Cherenkov lyuminessensiya xodisasini urganish vaktida  va  nurlari tasirida tinik suyukliklarda lyuminessensiyaga uxshamagan nurlanishni anikladi. Lyuminessensiya xodisasi moddaning ximiyaviy tarkibiga boglik buladi. Cherenkov aniklagan bu nurlanish moddaning ximiyaviy tarkibi va fizikaviy xolatiga boglik emasligi aniklandi.
  
• 
  Bu masalani urganib, akademik Vavilov, Cherenkov aniklagan nurlanish erkin elektronlarning modda orkali xarakatiga boglik degan fikrni berdi. Xisoblashlar shuni kursatdiki, Cherenkov kuzatgan xamma suyukliklarda nurlanish intensivligi juda kam bulishiga karamay, elektronlarning nurlanish tormozlanish intensivligi orkali buladi.
  
• 
  Erkin elektonlarning modda orkali utishidagi bu yangi nurlanishning tabiatini tushuntirish Vavilov-Cherenkov nurlanishi (effekti) deb ataladi.
  

Nurlanish intensivligining elektronlarning nurlanish tormozlanish intensivligi orkali bulishi

• 
  Bu nurlanishning tabiatini 1937 yilda rus fiziklar akademik Tamm va Franklar tula ochib berdilar. Bizga ma’lumki, zaryadli zarracha fakat tezlanish bilan xarakatlangandagina elektromagnit tulkinlari sochiladi. Lekin xech kanday zarracha yoruglik tezligidan katta tezlikda xarakat kila olmaydi ( Bu fikr nisbiylik nazariyasidan kelib chikadi). Tam va Frankka kadar xech kim buni analiz kilmagan edi. Nisbiylik nazariyasiga asosan xar kanday zarracha yoruglikning vakumdagi S tezligidan kichik tezlikda xarakat kiladi ya’ni C1 < C sh.u. vakumda tugri chizikli xarakat kilayotgan zarracha elektromagnit tulkinlari chikarmaydi.Tinik muxitda yoruglikning fazaviy tezligi S dan kichik ya’ni, bu yerda ( n > 1) buladi.
  
• 
  Bu fikrdan zarracha tinik muxitda yoruglik fazaviy tezlikdan katta ya’ni,
  
• 
  C > C1 > tezlikda xarakatlanadi.
  
• 
  Tamm va Franklarning fikricha muxitda yoruglikning fazaviy tezligidan katta tezlikda xarakatlanuvchi zarracha elektromagnit tulkinlari sochadi.