Mavzu: “undov so’zlar”



Download 0,59 Mb.
bet2/4
Sana22.05.2023
Hajmi0,59 Mb.
#942187
1   2   3   4
Bog'liq
UNDOV SO\'ZLAR (1)

Buyruq-xitob undovlari

  • Buyruq-xitob undovlari
  • I.Odamlarga qaratilgan undovlar
  • II.Hayvon va jonivorlarga qaratilgan undovlar
  • 1)Kishilarning diqqatini tortish uchun qo’llaniladigan undovlar:hoy,hey,hay
  • Hay,qizlarjon-uu?
  • 2)Buyurish,ta’kid undovlari:ma,tss
  • Tshsh,ovozingni o’chir.
  • 1)Jonivorlarni chaqirish undovlari:beh-beh,tu-tu,mah
  • 2)Jonivorlarni to’xtatish undovlari:tss,ho’k-ho’k,tak
  • 3)Hayvonlarni undash,haydash uchun ishlatiladigan undovlar: pisht,hayt,chuh-chuh kabilar

HIS-HAYAJON UNDOVLARINING MA’NOVIY GURUHLARI

  • Ko’rsatish-ta’kid undovlari quyidagi ma’nolarni ifodalaydi:
  • 1)ko’rsatish(ko’pincha ko’rsatish olmoshlari bilan qo’llanadi):hov,huv,hu
  • Huu,o’sha qorli cho’qqilarda!
  • 2)javob,tasdiq,ta’kid:ha,hu,xo’p:
  • Hu,hozir,kim uu? Ha,albatta,aytaman

Undovlarning ma’noviy guruhlari:

Sh.Rahmatullayev 3-guruh undovlarini ko’rsatish-ta’kid undovlarini tushirib qoldiradi.Ular o’rniga murojaa-muomala undovlarini kiritadi. Uning fikricha,undovga aylanmagan,hali leksemalik xususiyatini saqlagan birliklarini undovlarga qo’shish o’ta shartli bo’lib,ular quyidagicha ma’nolarni ifodalaydi: 1)ko’rishish,xayrlashish:assalomu-alaykum,salom,vaalaykum-assalom 2)tabrik,istak,minnatdorchilik;hormang-bor bo’ling,qutlug’ bo’lsin-qulluq, rahmat-arzimaydi kabi 3) Biror faoliyatni ko’tarinki,ijobiy baholashni bildiradi:balli,barakallo, ofarin kabilar

Undovlar modal so’zlar kabi qo’shimchalar olib o’zgarmaydi.Masalan,hoy undovi egalik,kelishik qo’shimchalarini olmaydi,unga qo’shimchalar qo’shish bilan yangi so’z yasab bo’lmaydi.Ayrim undovlar otlashganda ya’ni ot vazifasini bajarganda egalik qo’shimchasini olishi mumkin.masalan,Ohi olamni tutdi. Bu o’rinda ohi-nimasi? so’rog’iga javob bo’lib,oh deyishning ,nola qilishning nomini bildirib kelyapti.Undov so’zlar boshqa so’zlar bilan grammatik aloqa bog’lamaydi. Ba’zan kishilarning undov so’zlar orqali ifodalagan his-hayajonini,buyruq-xitobini tasvirlash uchun undov so’zlarga demoq,solmoq,urmoq,tortmoq, singari fe’llar qo’shilib keladi va qo’shma fellar hosil qiladi:voy demoq,dod solmoq,oh urmoq,uh tortmoq.


Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish