Mavzu; Tushunchalarni ta’riflashga oid misollar

Mavzuga doir yechimlari bilan berilgan topshiriqlardan namunalar

1. 
   - “yetti murakkab son” fikrning inkori yozilsin.
   

Yechish: fikrning irkori - “yetti murakkab son emas”. Bu yerda - yolg’on, - rost mulohazadir.

2. 
   -“ ”, -“ ” mulohazalarning dizyunktsiyasi yozilsin.
   

Yechish: - “ ko’paytma 24 yoki 25 ga teng”.

3. 
   - “13 soni – toq”, - “13 soni tub” mulohazalarning konyunktsiyasi yozilsin.
   

Yechish: - “13 soni toq va tubdir”.

4. 
   Quyidagi matematik mulohazalarni mantiqiy belgilar yordamida yozing.
   

1. 
   Agar bo’ladi.
   

Yechish:

2. 
   Agar bo’lsa, bo’ladi.
   

Yechish:

3. 
   Agar bo’lsa, bo’ladi va aksincha, bo’lsa, bo’ladi.
   

Yechish:

4. 
   Agar bo’ladi.
   

Yechish:

5. 
   kasrni konyuktsiya shaklida yozing.
   

Yechish: Kasr nolga teng bo’lishi uchun uning surati nolga teng bo’lib, maxraji nolga teng bo’lmasligi kerak. Demak,

Xulosa:

Ta’riflash oshkor va oshkormas ko’rinishda bo’lishi mumkin. Boshlang’ich sinflarda oshkormas ta’riflash usulidan foydalaniladi. To’g’ri burchakli uchburchak ta’rifi oshkor ta’riflashdir.

Kvadrat ta’rifining tuzilishini tahlil qilamiz. “Kvadrat deb hamma tomonlari teng bo’lgan to’g’ri to’rtburchakka aytiladi.” U mana bunday: dastlab ta’riflanuvchi tushuncha “kvadrat” ko’rsatiladi, keyin esa ushbu: to’g’ri to’rtburchak bo’lishlik, hamma tomonlari teng bo’lishlik xossalarini o’z ichiga oluvchi ta’riflovchi tushuncha kiritilgan.

“To’g’ri to’rtburchak bo’lishlik” xossasi “kvadrat” tushunchasiga nisbatan jins jihatdan tushunchadir. Ikkinchi xossa – “tomonlari teng bo’lishlik” – bu tur jihatdan xossa ko’rsatgichi, shu asosda kvadrat to’g’ri to’rtburchakning boshqa turlaridan farq qilinadi.

Maktab matematika kursining boshqa ta’riflari ham xuddi shunday tuzilishga ega. Bunday ta’riflar tuzilishini sxematik ravishda quyidagicha tasvirlash mumkin.

Tushunchalarni bunday sxema bo’yicha ta’riflash jins va tur jihatdan ta’riflash deyiladi.