Mavzu: Turli jinsli suyuqliklar va aralashmalarni ajratish reja: Turli jinsli sistemalar

Mavzu:TuRLI JINSLI SUYUQLIKLAR VA ARALASHMALARNI AJRATISH

REJA:

1.Turli jinsli sistemalar

2.Sistemalarni ajratish

3.Gazlarni tozalash

Fazalarning fizik xolatiga ko‘ra turli jinsli sistemalar quyidagi guruxlarga bo‘linadi:

Fazalarning fizik xolatiga ko‘ra turli jinsli sistemalar quyidagi guruxlarga bo‘linadi:

suspenziyalar, emulsiyalar, ko‘piklar, changlar, tutunlar, tumanlar.

Suspeziya. Suyuqlik va qattiq modda zarrachalaridan tashkil topgan aralashmalar

suspenziya deyilad

Emulsiyalar ikki xil o‘zaro aralashtirilgan suyuqliklardan iborat bo‘lib, bunda birinchi

Emulsiyalar ikki xil o‘zaro aralashtirilgan suyuqliklardan iborat bo‘lib, bunda birinchi

suyuqlikning ichida ikkinchi suyuqlikning tomchilari tarqatilgan bo‘ladi. Emulpsiyaga sut eng

xarakterli misol bo‘la oladi. Sut tarkibida suv va 3-4 xil yog‘ zarrachalaridan iborat.

O‘z tarkibida gaz pufakchalari tutgan suyuq sistemalar ko‘piklar deb ataladi. Suyuqlik – gaz

• sistemasi o‘zining xossasiga ko‘ra emulpsiyalarga yaqin turadi.

Changlar deb o‘z tarkibida qattiq moddaning mayda zarrachalarini tutgan gaz sistemalariga

Changlar deb o‘z tarkibida qattiq moddaning mayda zarrachalarini tutgan gaz sistemalariga

aytiladi. Chang tarkibidagi qattiq zarrachalar o‘lchami 3…70 mkm oralig‘ida bo‘ladi.

Tutunlar tarkibida o‘lchami 0,3…5 mkm ga teng bo‘lgan qattiq modda zarrachalari bo‘ladi.

Tutunlar bug‘ yoki gazlarning suyuq yoki qattiq xolatga kondensasiyalanish jarayoni orqali

• o‘tishda xosil bo‘ladi.

Tumanlar suyuq va gaz fazalaridan tashkil topgan bo‘ladi. Tuman tarkibidagi suyuqlik

Tumanlar suyuq va gaz fazalaridan tashkil topgan bo‘ladi. Tuman tarkibidagi suyuqlik

zarrachalarining o‘lchami 0,3… 0,5 mkm ga teng.

Kimyoviy texnologiyada turli jinsli sistemalarni ajratish uchun quyidagi gidromexaniq

usullardan foydalaniladi:

• 1) cho‘ktirish, 2) filtrlash, 3) syentrifugalash, 4) suyuqlik yordamida ajratish.

Og‘irlik kuchi, inersiya kuchlari yoki elektrostatik kuchlar yordamida suyuqlik va

Og‘irlik kuchi, inersiya kuchlari yoki elektrostatik kuchlar yordamida suyuqlik va

gazsimon turli jinsli sistemalar tarkibidagi qattiq yoki suyuq zarrachalarni ajratish cho‘ktirish

deb ataladi.

Agar cho‘ktirish og‘irlik kuchi ta’sirida borilsa, bu jarayon tindirish deb yuritiladi.

• Tindirish asosan turli jinsli sistemalarni birlamchi ajratish uchun ishlatiladi.

Filtrlash – suyuq va gazsimon aralashmalarni g‘ovaksimon to‘siq filtr yordamida

Filtrlash – suyuq va gazsimon aralashmalarni g‘ovaksimon to‘siq filtr yordamida

ajratishdan iborat. Filtrlash bosim yoki markazdan qochma kuch ta’sirida olib boriladi va asosan

• suspenziya xamda changlarni to‘la tozalash uchun ishlatiladi.

Sentrifugalash – suspenziya va emulpsiyalarni markazdan qochma kuchlar ta’sirida

Sentrifugalash – suspenziya va emulpsiyalarni markazdan qochma kuchlar ta’sirida

yaxlit yoki g‘ovaksimon to‘siqlar yordamida ajratish jarayonidir.

Suyuqlik yordamida ajratish usuli deb gaz tarkibida bo‘lgan qattiq zarrachalarni biror

• suyuqlik ishtirokida ushlab qolish jarayoniga aytiladi.

Gazlarni tozalash – sanoat korxonalaridan ajralib chiqayotgan gazlarni ortiqcha (qattiq, suyuq va gaz holidagi) aralashmalardan xoli qilish jarayoni. Ishlab chiqarish jarayonlarida hosil boʻladigan gazlar tarkibida har xil qoʻshimcha moddalar boʻlishi tabiiy.

• Gazlarni tozalash – sanoat korxonalaridan ajralib chiqayotgan gazlarni ortiqcha (qattiq, suyuq va gaz holidagi) aralashmalardan xoli qilish jarayoni. Ishlab chiqarish jarayonlarida hosil boʻladigan gazlar tarkibida har xil qoʻshimcha moddalar boʻlishi tabiiy.

Gazlarni tozlash natijasida qimmatbaho mahsulotlar ushlab qolinadi, keyingi qayta ishlash jarayoniga yomon taʼsir qiladigan yoki apparatlarni yemiradigan zararli moddalar ajratiladi, tashqi havoga chiqadigan iflosliklar kamaytiriladi.

• Gazlarni tozlash natijasida qimmatbaho mahsulotlar ushlab qolinadi, keyingi qayta ishlash jarayoniga yomon taʼsir qiladigan yoki apparatlarni yemiradigan zararli moddalar ajratiladi, tashqi havoga chiqadigan iflosliklar kamaytiriladi.

Gazlarni tozalashda da gazlardagi qoʻshimcha moddalarni suyuqliklarga yuttirish (adsorbsiya); elektrostatik kuchlar taʼsirida yoki ogʻirlik kuchi taʼsirida choʻktirish; suv bilan tozalash; filtrlash usullaridan biri; absorber, adsorber va boshqa apparatlar ishlatiladi.

• Gazlarni tozalashda da gazlardagi qoʻshimcha moddalarni suyuqliklarga yuttirish (adsorbsiya); elektrostatik kuchlar taʼsirida yoki ogʻirlik kuchi taʼsirida choʻktirish; suv bilan tozalash; filtrlash usullaridan biri; absorber, adsorber va boshqa apparatlar ishlatiladi.