Mavzu: Turkiy tillarda fellardan yasalgan sifatlar. Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Mavzu: Turkiy tillarda fellardan yasalgan sifatlar.
Reja:
I.Kirish
II. Asosiy qism
2.1. Turkiy tillarda sifat so`z turkumi
2.2. O`zbek va turk tillarida sifat so`z turkumining leksik-semantik guruhlari
2.3. Turkiy tillarda fellardan yasalgan sifatlar
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Dunyodagi tillar kelib chiqishi, qarindoshligi, lug`aviy va grammatik jihatdan yaqinligiga qarab bir necha til oilalariga bo`linadi. Yer yuzida 20 dan ortiq til oilalari bor. Til oilalari bobo til nomi bilan ataladi. Til oilalari o`z navbatida til turkumlariga (guruhlarga) bo`linadi. Turkiy tillar oilasiga o`zbek, qozoq, qirg`iz, turk, turkman va boshqa 30 ga yaqin til kiradi.
Turkiy tillar faqat genetik jihatdan qarindosh tillar bo`lib qolmasdan, ayni paytda tipologik jihatdan ham bir xil, tillarning morfologik klassifikatsiyasi bo`yicha agglutinativ tillar guruhiga kiradi. Turkiy agglutinativ tillarning o`ziga xos xususiyati quyidagilardan iborat:
1. Soʻz doimo oʻzakdan boshlanadi.
2. Oʻzak, asosan oʻzgarmasdir. Oʻzakdan keyin qoʻshilgan har qanday affiks oʻzakni fonetik jihatdan o`zgartirmaydi.
3. Soʻz formalari asosan affikslar vositasida hosil qilinadi.
4. Soʻz formalari hosil qilishda supplitiv formalar mutlaqo ishtirok etmaydi, ya‟ni bir soʻzning turli formalari faqat bir o`zakdan hosil qilinadi.
5. Oʻzak va affiks organik birikib ketmaydi, ular orasidagi chegara aksariyat hollarda aniq va ravshan boʻladi. Masalan, boshlandi soʻz formasida bosh – oʻzak, - la fel yasovchi affiks va -di zamon yasovchi: bular bir-biridan aniq ajralib turadi.
6. Har bir grammatik ma`noni ifoda etishda alohida affiks qo‟shiladi, shuning uchun bir soʻz formasida bir necha affiks ketma- ket, bir qatorda keladi.
Turkiy tillarda soʻz oʻzak va affikslarga ajratiladi. Oʻzak turkiy tillarda fonetik jihatdan quyidagi koʻrinishlarga ega (v-unli, c-undosh):
v-u; vc- ol, ot, cv-na, ma; cvc- bosh, go`l, yoz;
vcc –ont, ust;
cvcv – bola.
Affiksal morfemalar oʻzak morfemaga birikish xususiyatiga koʻra muayyan tilning oʻziga xos jihatlarini namoyon qiladi. Oʻzak morfemalarning tabiatiga koʻra tillar asosan agglutinativ va flektiv tillarga boʻlinadi.