Мавзу: Туризм жисмоний тарбиянинг таркибий қисми эканлиги ва бошқа фанлар билан алоқадорлиги

   

---

36 

 

 Sosiologiya 

   Sosiologiya  -  jamiyashunoslik  haqidagi  fandir.  Turizm  ilmida  yesa  u  -  insonni 

boshqa  joyga  borishga  yordam  beruvchi  ijtimoiy  (sosial)  sharoitlarni  o‟rganuvchi 

fan  bo‟lib  gavdalanadi.  Inson  hayotida  turizmni  amalga  oshirish  uchun  kamida 

(minimum) ikkita muhim shart bajarilishi kerak: turistik sayohatni amalga oshirish 

uchun  bo‟sh  vaqt  va  mablag‟.  Shuningdek,  tinch  siyosiy  holat  va  mijoz  xohishi 

mavjud bo‟lgan paytda bo‟lishi kerak.  

Turizm 

iqtisodiy 

munosabatlarda 

paydo 

bo‟ladigan  har  qanday 

nomutanosibliklardan  ta‟sirlanadi.  Jahon  ijtimoiy  hayotida    katta  voqyea  yoki 

iqtisodiy tizimda muhim o‟zgarishlar sodir bo‟lishi bilan darhol turizm rivojlanishi 

holati va dinamikasida aks etadi. Masalan, 1998 - yilgi Rossiya moliyaviy inqirozi 

jamiyatni larzaga keltirdi. Osiyo krizisi ushbu hudud turistik bozoriga yomon ta‟sir 

qildi va bundan turizm 10 % ga qisqardi. Biror mamlakatdagi moliyaviy tizimning 

krizisi  turistik  xizmatlarning  to‟loviga  bo‟lgan  talabini  deyarli  tugatadi.  Natijada, 

tashqariga  chiqadigan  va  ichki  turizm  sohasida  turistlar  soni  yuz  martalab 

kamayadi,  haftalab davomida turistik faoliyat deyarli mavjud bo‟lmaydi.                                                                                       

Doimiy  taraqqiyotda  turizm  ijtimoiy  (sosial)  hodisa  sifatida  qaraladi. 

Insonlarning xulqi ularning yoshi, millati, ijtimoiy holati, ma‟lumoti, yashash joyi, 

madaniy  qarashlarga  bog‟liq  holda  o‟rganiladi.  Sosiologiya  psixologiya  va 

antropologiya  usullaridan foydalanib, insonlar guruhining xulqini tadqiq qiladi.  

Hozirgi  kunda  sosiologik  tadqiqotlarga  katta  ye‟tibor  berilmoqda.  Deyarli 

har  bir  katta  tadbir  yoki  ko‟rgazmada  turistlar  va  tashrif  buyuruvchilardan  turli 

ma‟lumotlarni  to‟plash  maqsadida  anketalash  o‟tkazilmoqda.  Bu  anketalash 

hozirgi  va  kelajakdagi  sayohatlar  darajasini  baholash  uchun  muhim  ma‟lumotlar 

olish  imkonini  beradi.  Turizm  xizmatchilari  ham  turistlar  ham  faol  ravishda 

anketada qatnashmoqdalar. 

Sosiologik tadqiqotlar ma‟lumotlari ma‟lum bir iste‟molchi bozorida turistik 

mahsulotning  harakat  qilish  siyosati  shakllanishida,  bashorat  va  ko‟rsatmalar 

ishlab  chiqishda  hamda  bojxona  va  migrasion  munosabatlar  va  qoidalar  sohasida 

---

37 

 

muhim siyosiy - iqtisodiy qarorlar qabul qilishda asos bo‟lish uchun dastlabki baza 

hisoblanadi.