Mavzu: Tuproq tarkibidagi muhim kimyoviy elementlar va o’simliklar Reja: Tuproq tarkibida uchraydigan asosiy kimyoviy elementlar

Kalsiy va magniy. Tuproqdagi plagioklazlar, slyudalar, rogovaya obmanka, montmorillonit, gidroslyudalar, kalsit, magnezit, fosfatlar, sulfatlar kabi birlamchi va ikkilamchi minerallar tarkibida bo‘ladi. Ko‘pchilik tuproqlarning singdirish

kompleksida kalsiy birinchi, magniy esa ikkinchi o‘rinda turadi. Tuproqdagi kalsiy va magniyning o‘rtacha miqdori mutanosib ravishda 2 va 0,6 foizni tashkil etadi.

CaSO3, MgCO3 suvda qiyin eriydigan birikma bo‘lib, tuproqlarda keng tarqalgan va kalsiy, magniyning asosiy manbai hisoblanadi. Karbonatlar suvda erigan karbonat angidridi ta‘sirida bikarbonatlar [Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2 ] ga o‘tadi.

Azot uglerod singari biosferada nihoyatda katta rol o‘ynaydi. Tuproqdagi azot asosan quyidagi birikmalar: gumusdagi azot, ammoniyli (NH4+) va nitrat (NO3-) tuzlaridagi azot, oksillardagi organik azot va ula rning parchalanish mahsulotlaridagi aminokislotalar, peptidlar, amidlar va aminlar holida bo‘ladi.

• 
  Azot uglerod singari biosferada nihoyatda katta rol o‘ynaydi. Tuproqdagi azot asosan quyidagi birikmalar: gumusdagi azot, ammoniyli (NH4+) va nitrat (NO3-) tuzlaridagi azot, oksillardagi organik azot va ula rning parchalanish mahsulotlaridagi aminokislotalar, peptidlar, amidlar va aminlar holida bo‘ladi.
  
• 
  Tuproqdagi azotning asosiy qismi organik moddalar tarkibida saqlanganidan, azot miqdori ham organik birikmalar, jumladan gumus miqdoriga bog‘liq
  

Fosfor. Tuproqda fosfor juda kam bo‘lib, P2 O5ning yalpi miqdori 0,1-0,2 foizdan oshmaydi. Tuproqdagi fosfor organik va mineral birikmalar holidadir.

• 
  Fosfor. Tuproqda fosfor juda kam bo‘lib, P2 O5ning yalpi miqdori 0,1-0,2 foizdan oshmaydi. Tuproqdagi fosfor organik va mineral birikmalar holidadir.
  
• 
  Organik fosfor, fitin, nuklein kislotasi, nukleoproteidlar, fosfatidlar hamda fosfatlar shaklida bo‘ladi. Gumus tarkibida to‘plangan organik fosfor barcha tuproq fosforining 14-44 foizini tashkil etadi.