Mavzu: Tovushlar talaffuzidagi kamchiliklar va ularni bartaraf etish yo’llari. Reja: Nutqtovushlar haqida

holatda bo’ladi. L tovushi quyidagi tovushlarga almashtiriladi. l^r; l^v; l^u; lqy.
Logopedik mashg`ulotlar jarayonida bola o’z talaffuzini nazorat qila olishi va o’z nutqini
atrofdagilar nutqiga taqqoslash asosida talaffuzidagi kamchiliklarni to’g`rilay olish malakasiga ega bo’lishi kerak.

Talaffuz qilish malaka va ko'nikmalarini shakllantirish bosqichi. Bu bosqichning maqsadi maxsus tanlangan nutq materiali bo'yicha bolada tovush to'g'ri talaffuzining boshlang'ich bilimlarini shakllantirishdan iboratdir. Tovushlarni nutqqa qo'yish, nutqda ulardan to'g'ri foydalanish malakalarini shakllantirish, tovushlarni tanlay bilish, o'zaro almashtirib yubormaslik (tovushlar differensiatsiyasi) aniq masala hisoblanadi. Ko'rsatilgan masalalarni logopedik ish jarayonida yechish zaruriyati, nutqning talaffuz tomonini ontogenetik egallash qonunidan kelib chiqadi.

Bir qancha tekshirishlar shuni ko'rsatadiki, u yoki bu tovushni paydo bo'lish paytidan boshlab to uni to'g'ri talaffuzigacha, to uni nutqqa kiritguncha ancha vaqt o'tadi. A.N. Gvozdev oradagi bu vaqtni tovushni o'zlashtirish davri deydi. Bu davr 30—45 va ko'proq kun bo'lib o'ziga xosdir. Oldin yangi tovush eski tovush bilan parallel ravishda ishlatiladi (almashtirilgan tovush), bunda oldingi, ya'ni eski tovush yangisiga qaraganda tez-tez ishlatiladi. Keyinchalik yangi tovush tez-tez ishlatiladigan bo'ladi, bir qancha vaqtdan keyin esa u eski tovushni siqib chiqarib hamma vaziyatda ham o'zi ishtirok etadi, keyinchalik uni nutqdan umuman siqib chiqaradi va shundan so'ng yangi tovushni eski tovush bilan birga differensiatsiya qilish jarayoniga o'tiladi.