Mavzu: Tomchi suvda – hayot jilvasi Kun shior: “Suv bu hayot, uni asraylik” Maqsad

Bajardi 203-guruh talabasi

Akbarov Javoxir

Sana:

Mavzu: Tomchi suvda – hayot jilvasi

Kun shior: “Suv bu hayot, uni asraylik”

Maqsad: o’quvchilarda vatanparvarvarlik tuyg’usini shakllantirish, tabiatga mexr quyishni singdirish, suv va yer boyliklarini asrab avaylashni o’rgatish.

Natija: O’quvchilarning erkin fikrlashi, tassurotlari va olgan xulosasi.

O’zini rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o’z-o’zini jismoniy, ma’naviy, ruhiy, intellectual va kreativ rivojlantirish, o’z hatti-harakatini muqobil baholasah va mustaqil qaror qabul qila olish ko’nikmalarini egallaydi.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo’layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish va ularda faol ishtirok etish, muomila va huquqiy madaniyatga ega bo’lish layoqatlarini shakllantiradi.

Foydalanilgan ko’rgazmali qurollar:

Slaydlar, tarqatma materiallar, shiorlar, plakatlar, BBC videofilmlari geografiya.uz sayti .

O’qituvchi: Yer sharining yarmidan ko’pini, to’g’rirog’i 71 foizini suv va suv resurslari tashkil qiladi. Okean va dengizlardan tashqari sayyoramizda insonlarga hayot baxsh etuvchi, flora va faunaning sa qlanib qolishiga katta hissa qo’shuvchi daryo, ko’l, hovuz, ariqlar ham mavjud.

Suvlarning 97 foizi okean va dengizlardagi sho’r suv, atigi 3 foizi ichishga yaroqli toza suv ekanini yoddan chiqarish kerak emas. Sayyoramizning uchdan ikki qismi okeanlar bilan qoplangan va ayni damda ular chiqindixona vazifasini ham bajarmoqda. Suvning hayotimizda tutgan ahamiyati juda ham muhimligini bilib tursa-da odamzod suv havzalari, inshootlarini chiqindi va axlatlar bilan to’ldirib, ifloslantirishda dvom etmoqda.

Agar mavjud suv havzalari oʻz vaqtida tozalab turilmasa, ularning faoliyati izdan chiqishi mumkin. Bu kabi muammolarni hal qilish maqsadida suv havzalarini tozalash xalqaro kuni (inglizcha International Cleanup Day) tashkil etilgan. Bu bayram 1995 yildan boshlab iyun oyining birinchi yakshanbasida nishonlanadi. Tadbir doirasida barcha mamlakatlarda kattayu kichik suv havzalari tozalanadi. Bu tashabbus PADI (Professional Association of Diving Instructors) – Dayving-instruktorlar assotsiatsiyasi tomonidan ilgari surilgan. Tadbirda gʻavvoslardan tashqari har bir inson koʻngilli ishtirok etishi mumkin.

Daryo, koʻl yoki oddiy hovuz vaqt oʻtishi bilan oʻzining koʻrinishini oʻzgartiradi. Turli omillar tufayli suv havzalari ifloslanishi turgan gap. Tabiiy oʻzgarishlar tufayli ham suv havzalariga ziyon yetadi. Ammo, insonlarning xatti-harakatlari tufayli yetkaziladigan zarar ancha xavflidir. Koʻl va hovuzlarga chiqindi va axlatlarning tashlanishi tabiatga katta zarar yetkazishini har bir inson yaxshi anglab yetishi kerak. Suv havzalarining ifloslanishi fauna va floraning ayrim turlari yoʻq boʻlib ketishiga sabab boʻladi. Baliqlarning nobud boʻlishi esa suv havzasidan badboʻy hid tarqalishiga olib keladi. Agar suv havzalari oʻz vaqtida tozalanmaydigan boʻlsa koʻl va hovuzlar keyinchalik botqoqlikka aylanib qolishi mumkin.

Toza ichimlik suvlarining ifloslanishi esa insoniyat salomatligiga salbiy taʼsir koʻrsatadi. Suvga chiqindi va neft mahsulotlarining tushishi ayanchli, albatta. Shu sababli ham suvga oddiy qogʻoz, metall parchalarini uloqtirishdan avval, qilayotgan ishimiz qanday oqibatlarni keltirib chiqarishini anglab yetishimiz zarur.

Suv – bu hayot. Suv resurslarining inson turmushidagi xizmatining bahosi yoʻq. Bugungi kunda jahon olimlari daryo, dengiz, koʻl, sizot suvlarining ifloslanishi bilan bogʻliq dolzarb muammolarga katta ahamiyat qaratmoqda. Ularning fikricha, “suv – bu hayot” ekanligini yana bir bor keng jamoatchilikka yetkazishning fursati allaqachon yetib kelgan.

Topshiriq: orol dengizi muammosi va uning yechimi haqida fikr mulohaza almashish.

IV. o’quvchilarni rag’batlantirish

V.o’quvchilarni baxolash.

VI uyga vazifa: mavzuni o’rganish