Mavzu tо‘lov balansining iqtisodiy tahlili reja

 
5.3. Transfertlar tahlili va kapital operatsiyalar hisobi 
Umuman olganda xizmat kо‘rsatish sohasida debet va kreditlarning asosiy 
kategoriyalarini savdoda kiritilgan ayni kо‘rsatkichlar, ya’ni nisbiy qiymatlar bilan bog‘lash 
mumkin. Lekin bunday yondashuvning samaraliligi xizmat moddalarining ba’zi sohalarga 
tavsiya etuvchi omillari murakkabligi, shuningdek, turli moddalar qiymati tо‘g‘risidagi 
ma’lumotlarning yо‘qligi sababli chegaralanadi. Shuning uchun, odatda, xizmat kо‘rsatish 
sohasida debet va kreditlarning umumiy prognozlashtirish imkonini beruvchi usullardan 
foydalaniladi.

---

5.1-rasm. Tо‘lov balansining tarkibiy tuzilishi
2
 
Kapitalli operatsiyalar hisobining ikki asosiy elementi bо‘lib, tо‘g‘ri investitsiyalar va 
portfel investitsiyalar hisoblanadi. Tо‘g‘ri investitsiyalarni о‘lchash kapital qо‘yilmalar 
qо‘yish imkoniyatlariga bog‘liq. Shuningdek, kо‘proq jalb qilish muhitini yaratish uchun 
aniq normativ bazani mavjudligini va shuningdek makroiqtisodiy turg‘unlikni ta’minlashda 
davlat siyosati kafolatlaridan foydalanish zarur. Portfel investitsiyalar chet el investerlariga 
solingan qarz majburiyatlari davlat yoki davlat tashkilotlari tomonidan chiqarilgan va 
shuningdek, xususiy sektorning qarz majburiyatlari va aksiyalar operatsiyalarini о‘z ichiga 
oladi. Rasmiy о‘rta va muddatli kapital oqimi prognozlar byudjetida belgilangan va 
rivojlanish rejasi, shuningdek, kreditorlardan olingan ma’lumotlarga asoslangan. Xususiy 
kapital oqimini prognozlashtirish qiyinroq, kо‘pchilik mamlakatlar uchun xalqaro bank 
zayomlariga kirish chegaralangan
 
 
2
Michael Wickens. Macroeconomic Theory: A Dynamic General Equilibrium Approach. Princeton and Oxford Copyright 
2008 by Princeton University Press. p-109