Mavzu: Tok kuchi va tok zichligi. Elektr tokining ta’sirlari

Suyuq eritmalarda, ya’ni elektrolitlarda elektr musbat va manfiy ionlarning tartibli harakati tufayli yuzaga keladi.

• Suyuq eritmalarda, ya’ni elektrolitlarda elektr musbat va manfiy ionlarning tartibli harakati tufayli yuzaga keladi.
• Gazlarda esa elektr toki musbat va manfiy ionlar hamda elektronlarning tartibli harakati natijasida yuzaga keladi.

Elektrolitlar ionli o’tkazuvchanlikka, gazlar ion-elektronli o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan o’tkazgichlar deb ataladi.
Elektrolit bilan gazlar ikkinchi tur o’tkazgichlar deb ham ataladi. Ikkinchi tur o’tkazgichlardan tok o’tganda musbat va manfiy ionlarning harakati o’tkazgich tarkibida kimyoviy o’zgarishlar ro’y berishiga olib keladi.

Elektr tokining ta’sirlari

• 1) Issiqlik ta’siri-tok o’tayotgan o’tkazgich qiziydi(masalan, isitkich asboblari, cho’g’lanma lampalar, issiqlik o’lchov asboblari);
• 2) Kimyoviy ta’siri-elektr toki o’tkazgichning kimyoviy tarkibini o’zgartiradi (masalan elektroliz hodisasi);
• 3) Magnit ta’siri-(masalan, tokli o’tkazgich yonida magnit strelkasining og’ishi, elektromagnitlar);
• 4) Kuch ta’siri-(masalan, magnit maydonda tokli simning og’ishi, elektrodvigatel);
• 5) Yorug’lik ta’siri-(masalan, siyraklashgan gazlarda razryad, elektr yoyi).

Tok kuchi, uning birliklari.

• Elektr tokining yo’nalishi uchun hamma vaqt musbat zaryadlarning yo’nalishi qabul qilingan. Elektr toki tok kuchi va tok zichligi deb ataluvchi fizik kattaliklar bilan xarakterlanadi.
• O’tkazgichning ko’ndalang kesimidan vaqt birligida oqib o’tadigan zaryad miqdori bilan o’lchanadigan kattalik tok kuchi deb ataladi.
• Agar Δt vaqt ichida o’tkazgichning ko’ndalang kesimi orqali q zaryad miqdori o’tsa, u holda, ta’rifga binoan,
• (1)
• SI da tok kuchining birligi qilib Amper (A) qabul qilingan.
• Amalda tok kuchining Amper birligidan tashqari quyidagi birliklari ham qo’llaniladi:
• 1mA (milliamper)=A; 1µA (mikroamper)=A;

•