Mavzu: Tinchlik davrida radiatsion zararlanish

Kam radioaktivli narsalar ham organizm uchun og‘ir ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Masalan taqinchoqlar, fotoapparat va b shunga o‘xshashlar. Ularning ta’siri uzoq vaqt bilinmasligi mumkin, vaqt o‘tishi bilan to‘planib jiddiy salbiy holatga sabab bo‘ladi.

• Kam radioaktivli narsalar ham organizm uchun og‘ir ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Masalan taqinchoqlar, fotoapparat va b shunga o‘xshashlar. Ularning ta’siri uzoq vaqt bilinmasligi mumkin, vaqt o‘tishi bilan to‘planib jiddiy salbiy holatga sabab bo‘ladi.
• Organizmda nurlanishning darajasiga bog‘liq holda quyidagi natijalar bo‘lishi mumkin: -o‘tkir nur kasaligi; -markaziy asab tizimining buzilishi; -mahalliy nurdan kuyish; -yomon o‘smalar hosil bo‘lishi; -leykozlar (oqqon); -immun kasalliklari; -farzandsizlik; -buzilishlar. Nur kasalligi odam tanasiga 1-2 Zv(zvert) qabul qilinganda boshlanadi, buni shifokorlar 1-darajasi deb baholaydi. Bunda doimiy tekshiruvni boshlash lozim. 2-3 Zv nurlanish qabul qilingani 2-daraja nurlanish deyiladi va davolashni talab etadi. Davolash o‘z vaqtida boshlansa o‘lim holatga tushish kamroq bo‘ladi. Davolab bo‘lmaydigan miqdor 6 Zv nurlanishdan boshlanadi, asosan o‘lim bilan yakunlanadi. Davolashda hatto suyak to‘qimalarini (iligini) almashtirgan taqdirda ham 1/10 63 nurlanganlar tuzalishi mumkin. 17 Zv nurlanishda davolab bo‘lmaydigan rak ning rivojlanishi eng yuqori bo‘ladi. Nurlanishni dozimetr asbobisiz bilish qiyin, organizm bildirmaydi. Ma’lum vaqtdan so‘ng qayd qilish, bosh og‘rig‘i, bo‘shashish, haroratni ko‘tarilishi. kuzatiladi. Yuqori darajali nurlanish birinchi navbatda qon ishlab chiqarish tizimiga va gen organlariga salbiy ta’sir etadi. Suyak ichki shillik to‘qimalari (ilik, asosiy taz suyaklari) organizmda qon hosil qiluvchi (qon to‘qimalarini) hisoblanadi. Bu organizmda o‘layotgan to‘qimalarni yangisi bilan almashtirish uchun xizmat qiladi.

• Tibbiyotda qon tashxisi o‘tkaziladi. Unda radiatsiyaning ta’siri quyidagi ko‘rsatkichlarda bilinadi: • gemoglabin darajasini kamayishi (norma 120g/l); • eritrotsitni kamayishi (norma 3,5-5,5*1012/l); • trombotsit kamligi (norma 150-400*109 /l); • retokulotsitlar yo‘qoladi yoki kamayadi (norma 02-1%); • yosh to‘qimalar>20% o‘tkir leykozda, surunkali leykozda (norma 5%gacha); • leykotsit miqdorini o‘zgarishi: 15% o‘tkir leykoz kasallarda>100*109 /l, boshqa darajadagi kasallarda kamayishi kuzatiladi. Leykotsit normasi – (4-9*109 /l); • neytrofillar kamayishi (norma 45-70%); • tayoqcha yadroli leykotsitlarni yo‘qligi, eozinofillari bazofillar; • SOE ni oshishi(norma 2-12mm/ch). Tekshiruvda yuqorida ko‘rsatilgan qonning umumiy tashxisidan tashqari qonning bioximik tashxisi, Mielogramma, Trepanobiopsiya, Trepanobiopsiya, Sitoximiya tekshiruvvi, Immunologik tekshiruvi, UZI tekshiruvi,Rentgen tekshiruvi(ilova)kabilar o‘tkaziladi.