Mavzu: Tijorat banklari va ularning operatsiyalari. Bajardi

1.2 Tijorat banklarining passiv operatsiyalari. 
 
Bank resurslarini shakllantirish bilan bog‘liq bo‘lgan operatsiyalar 
banklarning 
passiv operatsiyalari 
deyiladi. Passiv operatsiyalar yordamida tijorat 
banklarining passiv va aktiv-passiv hisob raqamidagi pul mablag‘larining salmog‘i 
oshib boradi. Tijorat banklari passiv opera-tsiyalar yordamida kreditlash uchun 
zarur bo‘lgan kredit resurslarini tashkil qiladi. 
Banklarning o‘z mablag‘lari tarkibiga: 
·
bankning ustav kapitali; 
·
bankning zaxira kapitali; 
·
maxsus fondlar; 
·
moddiy rag‘batlantirish fondi; 
·
bankning taqsimlanmagan foydasi; 
·
boshqa har xil tashkil qilingan fondlar kiradi. 
Amaliyotda bank passivlarining 20 foizi banklarning o‘z mablag‘lariga to‘g‘ri 
keladi. 
Jalb qilingan mablag‘lar
tijorat banklari kredit resurslarining asosiy qismini 
tashkil qiladi. Bular: 
·
depozitlar; 
·
kontokorrent; 
·
korrespondent schyotlaridagi mablag‘lardir. 
Depozit so‘zi lotincha 
“depositum”
so‘zidan olingan bo‘lib, omonat, asrab 
qo‘yilgan degan ma’nolarni beradi. Depozitlar – bu: 
·
bank va omonat kassalarga qo‘yilgan omonatlar; 
·
mijozlarning bankka muayyan talablarini tasdiqlovchi, bank daf-taridagi 
yozuvlar; 
·
kredit muassasalariga saqlash uchun topshirilgan qimmatli qo-g‘ozlar 
(aksiyalar va obligatsiyalar); 
·
bojxona muassasalariga boj va bojxona yig‘imlari tarzidagi to‘lovlar uchun 

---

12 
oldindan berilgan badallar; 
·
sud va ma’muriy muassasalarga da’voni va sudga kelishini ta’-minlash 
maqsadida o‘tkaziladigan pul badallari. 
Demak, depozit banklarda saqlash uchun topshirilgan pul mab-lag‘lari yoki 
qimmatli qog‘ozlardir.