Mavzu: Tijorat banklari faoliyatini boshqarishni tashkil qilish asoslari bd-75 guruh talabasi

Uch o‘lchamli matrisali model

Uch o‘lchamli matrisali model, uchta teng o‘lchamli kriteriyalarning birlashiuviga asoslanadi - vazifaviy, xududiy va mijoz guruhlari bo‘yicha bo‘lim vazifalariga. Bunda uch o‘lchamli matrisa model tuzilishi quyidagi ko‘rinishga ega.

Uch o‘lchamli matrisali model

Mijozlar toifalari	Xususiy mijozlar			Kichik va o’rta tashkilotlar			Yirik tashkilotlar
Hududiy tuzilishi	Xududiy bo’limlar			Xududiy bo’limlar			Xududiy bo’limlar
Hududiy tuzilishi	1	2	3	1	2	3	1	2	3
Tijorat faoliyati
Investisiya faoliyati
Trans faoliyati

Ko‘p o‘lchamli matrisali model

Ko‘p o‘lchamli matrisali model. To‘rt o‘lchamli matrisali model, 4 ta tamoyilning birlashuviga asoslangan bo‘lib (mahsulotga yo‘nalish, soha faoliyati, geografiya, mijozlar, guruhlar), amaliyotda deyarli uchramaydi.

Quyida tijorat banklariining ko‘p o‘lchamli matrisali tuzilishi ko’rsatib o’tilgan:

Bank boshqaruvi

Joriy taxlil soxasi

Boshqaruv soxasi

Operatsiyalar
Vazifalar	Savdo bozorlari
	1-savdo bo‘limi		hokazo
Savdoni qo‘llab quvvatlash filiallarni boshqarish

Xizmat ko‘rsatish
Biznes sohasi	Talabgor guruhlar
Tijorat faoliyati investisiya valyuta ope-ratsiyalari va hokazo

Tijorat banklari tashkiliy tuzilishiga ta’sir qiluvchi omillar

Tashqi

Ichki

Tashqi omillar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

ayrim bank xizmatlari kon’yunkturasidagi o‘zgarishlar, ishbilarmonlik faolligining susayishi va pul bozorlaridagi murakkabliklar

yangi boshqaruv tuzilmalarini tashkil etish zaruriyatini keltirib chiqaruvchi innovatsiyalarning, yangi bank mahsulotlarining rivojlanishi, kadrlar bilan ta’minlashni kuchaytirish

bank mahsulotini samarasiz taklif etish va sotish oqibatida bank raqobatbardoshligining yo‘qolishi

axborot ta’minoti va telekommunikatsiyalar sohasida bankni boshqarish jarayonida tub o‘zgarishlarni taqozo etuvchi texnologik o‘zgarishlar

mijozlar farzlari, ularning bankdan ketishi, boshqa kredit institutlariga o‘tishi

Ichki omillar quyidagilarni o’z ichiga oladi:

yangi aksiyadorlar kelib qo‘shilishi hisobiga bankning jadal rivojlanishi

ko‘pincha shtatdagi xodimlar sonini o‘zgartirmasdan turib, moliya bozorlaridagi yangiliklarga tayangan holda vazifalar ko‘lamining kengaytirilishi

bank biznesining barcha yo‘nalishlari bo‘yicha amaliyotlar hajmi ko‘payishi oqibatida bank xodimlari yuklamasining ortishi

qaror qabul qiluvchi shxslar vakolati cheklangani holda qaror qabul qilish jarayonining nomukammal, haddan ziyod uzoq davom etuvchi jarayonga aylanishi

boshqaruv va rahbariyatning kuchsizligi

bank xodimlari kasbiy malakasining pastligi, kadrlar qo‘nimsizligi

bank rahbariyatida stress holatlarining, ishlab chiqarish mojarolarining ko‘pligi

hududiy sotish bozorlarini o‘zlashtirish, filiallar ochish, sho‘’ba kompaniyalarni joriy etish va boshqa ehtiyojlar

Banklarning biznes-jarayonlar asosida boshqarishning funksional modelini qurish sharoitida korxona darajalari o‘rtasida boshqaruv funksiyalarini berish muammosi yuzaga chiqishi mumkin. Ushbu muammolar yechimi kompaniya maqsadlari va biznes-birliklarning funksional vakolatlarini integratsiyalash jarayonida yoki funksional bo‘linmalarning o‘zaro harakati yo‘li bilan amalga oshirilishi mumkin

Banklarning biznes-jarayonlar asosida boshqarishning funksional modelini qurish sharoitida korxona darajalari o‘rtasida boshqaruv funksiyalarini berish muammosi yuzaga chiqishi mumkin. Ushbu muammolar yechimi kompaniya maqsadlari va biznes-birliklarning funksional vakolatlarini integratsiyalash jarayonida yoki funksional bo‘linmalarning o‘zaro harakati yo‘li bilan amalga oshirilishi mumkin

Bank tuzilmalariga balansli yondashuvning sxemasi:

Strategiya

Jarayonlar

O‘qitish

Iste’molchi

Moliyaviy resurslar

Bank tizimini tahlil qilish va uning jozibadorlik darajasini aniqlashda qo‘llaniladigan yana bir uslub, avval aytib o‘tganimizdek, bu M.Porterning “Besh raqobat kuchi” modelidir. M.Porterning13 harakatlantiruvchi besh raqobat kuchi, ya’ni tarmoq ichidagi raqobatchi, doimiy raqobatchilar, ta’minotchilar, iste’molchilar va o‘rinbosar mahsulotlar tomonidan keluvchi xavflarni tadqiq qilish korxonaga ushbu tarmoqqa kirib borish yoki unda qolish uchun yetarli darajada jozibadorligini aniqlash hamda strategik marketing qarorlarini shakllantirish imkonini beradi.

Bank tizimini tahlil qilish va uning jozibadorlik darajasini aniqlashda qo‘llaniladigan yana bir uslub, avval aytib o‘tganimizdek, bu M.Porterning “Besh raqobat kuchi” modelidir. M.Porterning13 harakatlantiruvchi besh raqobat kuchi, ya’ni tarmoq ichidagi raqobatchi, doimiy raqobatchilar, ta’minotchilar, iste’molchilar va o‘rinbosar mahsulotlar tomonidan keluvchi xavflarni tadqiq qilish korxonaga ushbu tarmoqqa kirib borish yoki unda qolish uchun yetarli darajada jozibadorligini aniqlash hamda strategik marketing qarorlarini shakllantirish imkonini beradi.

Bank sektorining jozibadorligini aniqlovchi asosiy kuchlar

Bank sektoridagi raqobatchilar

Bozorga yangi banklarning kirish xavfi

Bank mijozlarining bozordagi ustunligi, hukmronligi

O‘rinbosar xizmatlar paydo bo‘lishi

Banklarning ta’minotchilari hukmronligi raqobatchilar

E’tiboringiz uchun rahmat!