Mavzu: tibbiyotda ishchi o‘rinlarni avtomatlashtirishda

Аргументлар 
киритиладига
н қаторлар

---

3.TAKRORLANISH JARAYONI 
4.YIG‘INDI VA KO‘PAYTMAGA MASALA ECHISH 
III. EXCELDA DIAGRAMMALAR YARATISH 
DIAGRAMMALAR grafiklar deb ham ataladi. Ular elektron jadvallarning 
ajralmas qismidir. EXCELda tuzilgan diagrammalarni joylashtirishning ikki hil 
varianti mavjud: 
1. Diagrammani varaqning ichki elementi sifatida bevosita varaqqa qo‘yish. 
(Bu diagramma joriy qilingan diagramma deb ataladi.) 
2. Ishchi kitobning yangi diagrammalar varag‘ida diagramma qo‘yish. 
Diagramma varag‘i ishchi kitobning varag‘idan bitta diagrammani saqlashi va 
katakchalari bo‘lmaganligi bilan farq qiladi.
Agar diagramma varag‘i aktivlashtirilsa, unda EXCEL menyusi u bilan 
ishlash uchun mos holda o‘zgaradi.
«MASTER 
DIAGRAMM» 
(Diagrammalar 
ustasi) 
yordamisiz
diagrammalarni hosil qilishda EXCEL qo‘shimcha ko‘rsatmasiz, qabul qilingan 
turini ko‘radi. Agar «MASTER DIAGRAMM» (Diagrammalar ustasi) qo‘llanilsa, 

---

unda EXCEL bir nechta turini tanlab olish imkoniyatini beradi. «MASTER 
DIAGRAMM» (Diagrammalar ustasi) piktogrammasi uskunalar panelida quyidagi 
ko‘rinishga ega: 
«Master diagramm» yordamida qadamma-qadam diagramma qurishni ko‘rib 
chiqamiz: 
1- qadam.
Ushbu rasm boshqaruv piktogrammalarida 
ni 
sichqoncha bilan belgilaganda paydo bo‘ladi. Rasmning chap 
tomonidagi ro‘yxatda diagramma turlari, o‘ng tomonida uning 
ko‘rinishlari berilgan. Kerakli tur va ko‘rinishdagi diagramma 
tanlanganidan keyin pastdagi «Dalee» knopkasi bosiladi. 
CHap tomonda «Gistogramma» va ung tomonda 
tekislikdagi oddiy ko‘rinish olingan.
E’tibor 
bering, 
rasmdagi 
faol 
turgan 
«qatlam» 
«Standartnыe» qatlami. «Nestandartnыe» qatlamidan boshqa turdagi 
diagrammalarni ham tanlash mumkin.
2-kadam.
Bu qadamda diagramma hosil qilish uchun kerakli berilganlar belgilanadi. 
Rasmning o‘rta qismidagi darcha aynan berilganlarni kiritish uchun faol holatda 
bo‘ladi.
«Ryad» qatlamida qator va ustunlarga nom berish mumkin. O‘zgaruvchilar 
diapazonini almashtirish, yangi qatorlarni ko‘shish, imkoniyalari mavjud. 
SHuningdek, diagramma hosil qilishda, boshlang‘ich berilganlarni tanlash, bir 
necha ustunlardan keraklilarini ajratish va boshqa qiymatlarni kiritish mumkin. 
3-kadam. 
Diagrammaga sarlavha qo‘yish, 
koordinata o‘qlariga nom va kategoriya
qo‘yish, fonga masshtablar, oralik chiziqlar 
va 

---

o‘zgartirishlar kiritish, «Afsona» ning joyini almashtirish hamda unga nom 
berish, diagramma ustunlarining jadvaldagi qiymatlarini qo‘yish, ularning 
o‘lchami va ranglarini o‘zgartirish ishlari bajariladi.
4-kadam.
Tayyor bo‘lgan diagrammani qaysi varaqqa 
joylashtirish aniqlanadi. Diagrammani qaysi joyda 
hosil qilish foydalanuvchining xoxishi bilan kiritiladi.
Qadamlardagi barcha so‘roqlarga javob berilgandan keyin, yoki 
o‘zgartirishlar tugagandan so‘ng «Dalee» tugmasi bosiladi.
So‘nggi qadamda esa «gotovo» 
tugmasi bosilishi kerak.
1. MISOL 
2.MISOL 
Bugungi 
kunni 
kompyuter 
grafikasisiz 
tasavvur 
etish 
qiyin. 
Zamonaviy teleko‘rsatuvlar, multfilmlar, 
uylar, binolar dizayni- barchasi kompyuter grafikasi ishtirokida amalga 
oshirilmoqda. Kompyuter grafik dasturlari haqida ma’lumot Photo Shop, 
Macromedia Flash dasturlarida ishlash, hujjat yaratishning ayrim qirralarini 
o‘rganganda, dasturlarning ustivor yo‘nalishlarini aniqlay olish zarur.
Tibbiyot soxasining bugungi kunini zamonaviy diagnostika apparatlarisiz 
tasavvur etish qiyin. Bunda avvalo kasallikning rivojlanishi, darajasi haqida 
raqamli axborotga ega bo‘lgan holda davolash usullarining qo‘llanilishi, bevosita 
davolashning samaradorligini oshiradi. Aynan organizm tuzilishi va unda 
kechayotgan funksional o‘zgarishlarni kompyuter grafikasi yordamida aniklanish 
usullarini yoritish va bayon etish, tushuntirish biologik va tibbiy informatikaning 
asosiy vazifalaridan biridir. 

---

Vizual tasvirning biotibbiy informatikasi raqamli axborot orqali organizmda 
kechayotgan jaraenning dinamik maydonini tavsiflab beradi. Ekranda oladigan 
tasvirimiz bevosita modal axborotning raqamli axborotga generatsiyalanishi 
maxsulidir. uning natijasida ekranda kerakli tasvirlarga ega bo‘lgan holda 
jarayonni baholash imkoniyatiga ega 
bo‘lamiz. Modal axborotning raqamli 
axborotga 
o‘tkazilishi 
natijasida 
olinadigan natija( rasm1). Bunda 
jarayon qadamlari: 
1.
modal axborotni mashinaga 
taqdim etish. 
2.
olingan tasvirni boshqarish 
va saqlash. 
3.
tasvirni yoritish. 
4.
tasvirni taqdim etish. 
Mashinaga notizimiy ma’lumot 
taqdim etilganda, u bu axborotni o‘qib, o‘zlashtiradi, qayta ishlaydi, saqlaydi va 
foydalanuvchi bo‘lmish shifokorga natijani taqdim etadi. Bu borada tasviriy 
diagnostika, biotibbiy informatika oddiy insonga tushunarli tilda natijani talqin eta 
biladi. 
Tibbiy tasvirlash 2 xil tizimga bo‘linadi: 
1-
anatomik; 
2-
funksional. 
Agar birinchisi haqiqiy tizimiy anatomik o‘zgarishlarni qayd etsa, ikkinchisi, 
bevosita ichki organlardagi patologik kechayotgan jarayonlarni qayd etadi. 
Funksional tasvirlash rasm-2da tasvirlangan. 
Bu borada funksional tamograflar UTT,angiografiya keng qo‘llaniladi.UTT 
bevosita normal va patologik qon aylanishini qayd etsa, molekulyar 
viziograflar aniq genlarning ekspressiya holatini tasvirlaydi. 
Bugunda keng qo‘llaniladigan kompyuter grafik dasturlari yordamidagi 
tasvirlovchi asboblar: PET- pozitron-emission tamograf 
MRT- magnito rezonans tamograf 

---

TRS- maonito-rezonans spektroskopiya 
KT – kompyuter tamografiya 
( Edward H. Shortliffe, James J. Cimino Editors Biomedical Informatics. 
Springer, New York, 2014, str 285-290) 
ROWERPOINT prezentatsion (taqdimot) grafikli dasturlar qatoriga kiradi. 
Bunday dasturlar o‘zida matnlar, rasmlar, sxemalar, grafiklar, animatsiya 
effektlari, ovoz videokliplar va h.k.lardan iborat bo‘lgan slaydlar hosil qilish 
imkonini beradi. Slaydlar ketma-ketligidan hosil bo‘lgan prezentatsiyani 
(taqdimotni) kompyuter ekranida, videomonitorlar va katta ekranlarda namoyish 
qilish mumkin.
Bu dastur bilan ishlashdan avval prezentatsiya, slayd, taqdimot tuzish 
tushunchalariga izoh beraylik. 
PREZENTATSIYA - bu slaydlar va maxsus effektlar to‘plami bo‘lib, tayyor
material, doklad yoki konspekt shaklida bitta faylda saqlanadi va uni ekranda 
namoyish qilinadi. 
SLAYD - bu prezentatsiyaning alohida kadri bo‘lib, ichiga matn va sarlavhalarni, 
grafik va diagrammalarni olishi mumkin. 
ANIMATSIYA - bu slaydlarni namoyish qilish va ko‘rsatishda ularni 
samaradorligini oshiruvchi tovush, rang, matn va harakatlanuvchi effektlar 
yig‘indisidan iborat. 
taqdimot tuzish – slaydlardan iborat prezentatsiya yaratish ularni tahrirlash,
ketma-ketligini ko‘rish va bezagini berishdir.
2.POWERPOINT NI ISHGA TUSHIRISH VA DASTUR ISHINI YAKUNLASH. 
POWERPOINT ni Microsoft Office paketi tarkibidagi boshqa dasturlar kabi 
ishga tushirish va yangi xujjat tashkil qilishning bir necha usullari mavjud, ulardan 
biri:
PUSK 

PROGRAMMU 

MICROSOFT OFFICE 

POWERPOINT 
3. POWERPOINT BOSHLANG‘ICH MULOQOT DARCHASI 
POWERPOINT dasturi ishga tushgandan so‘ng ekranda prezentatsiyalar bilan 
ishlashda bizga ko‘mak beradigan axborotlarni o‘z ichiga olgan dasturning 
boshlang‘ich 
muloqot 
darchasi 
hosil bo‘ladi. Muloqot 
darchasi 
4 
bo‘limdan iborat bo‘lib 
bu bo‘limlar 
quyidagilar:
1.NOVAYA PREZENTATSIYA
2.IZ SHABLONA OFORMLENIYA 

---

3.IZ MASTERA AVTOSODERJANIYA 
4.IZ IMEYUЩEYSYA PREZENTATSII 
POWERPOINT asosiy menyusi darchani yuqori qismida joylashgan bo‘lib u 9 
bo‘limdan iborat: Fayl, Pravka, Vid, Vstavka, Format, Servis, Pokaz slaydov, 
Okno, Spravka. Bu bo‘limlar yordamida biz taqdimot, slayd va ularda joylashgan 
har xil matn, rasm hamda boshqa istalgan ob’ektlar ustidan har xil amallarni 
bajarishimiz mumkin. Endi bu bo‘limlar bilan yaqinroq tanishaylik.
1.FAYL
bo‘yruqlarning mazmuni:
Sozdat… - YAngi, ilgari mavjud bo‘lmagan takdimotni yaratish (bo‘sh, rangli 
jihozlangan yoki, tayyor shablondan foydalanib).
Otkrыt… - Mavjud bo‘lgan (oldin yaratilgan) takdimotni ko‘rish yoki o‘zgartirish 
uchun ochish 
Zakrыt - Ekranda ochiq bo‘lgan taqdimotni berkitish. 
Soxranit - Ekranda ochiq bo‘lgan takdimotni saqlash 
Soxranit kak… - Ekranda ochiq bo‘lgan takdimotni yangi nom ostida saqlab 
qo‘yish yoki boshqa bir katalogga nusxasin joylashtirish.
Soxranit v formate NTML… - Ekranda ochiq bo‘lgan taqdimotni xotiraga 
gipertekst ko‘rinishida saqlab qo‘yish. 
Parametrы stranitsы… - Ishchi saxifasini formatlashga oid parametrlardan iborat 
dialog darchasini xosil qilish.
Predvaritelnыy prosmotor - Bosmaga tayyorlangan takdimotni saxifaga 
joylashishini oldindan ko‘rish. 
Pechat - Takdimot faylni bosmaga chiqarishga oid parametrlardan iborat dialog 
darchasini hosil qilish.
Otpravit - Faylni boshqa kompterga jo‘natish
Svoystva - Fayl haqida ma’lumotlar saqlash
2.PRAVKA
bo‘yruqlarning mazmuni:
Otmenit izmeneniya - Ma’lumotlarni o‘zgartirishga olib kelgan oxirgi bajarilgan 
xarakatni bekor qilish (orqaga qaytish).
Povtorit - Bekor qilingan xarakatni qaytarish (oldingi ko‘rinishga qaytish) 
Vыrezat - Tanlab olingan slayd ob’ektning nusxasini xotiraga ko‘chirib (qirqib) 
olish. 
Kopirovat - Tanlab olingan slayd ob’ektning nusxasini xotiraga olish
Vstavit - Xotirada joylashgan slayd ob’ektning chiqarib kursor turgan joyiga 
qo‘yish. 
Spetsialnaya vstavka - Xotirada joylashgan slayd ob’ektning kursor turgan joyiga 
har xil ko‘rinishda chiqarish.
Ochistit - Slaydning tanlagan ob’ekt ichini yoki yozuvlarni tashqi ko‘rinishini 
tozalash.
Vыdelit vsyo - Butun slaydda joylashgan ob’ektlarni tanlash 
Dublirovat - Tanlangan slayd ob’ektining nusxasini yaratish 

---

Udalit slayd - Tanlangan slayd ob’ektini o‘chirish 
Nayti… - Butun slaydda so‘z yoki so‘zlar ketma ketligini qidirib topish 
komandasi. 
Zamenit… - Butun slaydda so‘z yoki so‘zlar ketma ketligini qidirib topib 
boshqasiga almashtirish komandasi.
3.VID
bo‘yruqlarning mazmuni:
Obыchnыy - Takdimotning oddiy ko‘rinishiga o‘tish 
Sortirovщik slaydov - Slaydlar ro‘yxati ko‘rinishiga o‘tish 
Stranitsы zametok - Slaydlar kichiklashtirilgan xolatiga o‘tish 
Pokaz slaydov - Slaydar takdimotini ko‘rish 
Obrazets - Takdimotni tayer shablon ko‘rinishiga o‘tish 
CHerno belыy - Ok qora holatiga o‘tish 
Miniatyura - Kichiklashtirilgan holatga o‘tish 
Paneli instrumentov - Ekranda ixtiyoriy yordamchi tugmalar (asboblar paneli) 
satrini xosil qilish va Nastroyka tugmasi orqali bu panellarga yangi tugmalar 
joylashtirishi mumkin. 
Lineyka - CHizg‘ichlarni ekranda ko‘rinishi yoki ko‘rinmasligini ta’minlaydi. 
Napravlyayuщie - Slaydning o‘rtasini ko‘rsatish 
Kolontitulы - YUqori yoki pastki kolontitullarni yaratish, ko‘rish va ularni 
tahrirlash
Primechanie Slaydning tanlangan elementiga izoh qo‘shish 
Masshtab Slaydlarni ko‘rinishi foizini o‘zgartirish
4.VSTAVKA
bo‘yruqlarning mazmuni:
Sozdat slayd - YAngi bo‘sh slayd yaratish 
Dublirovat slayd - Ekranda ko‘rinib turgan slayd nusxasini yaratish 
Nomera slayda… - Slaydga nomerini qo‘shish 
Data i vremya… - Slaydga avtomatik ravishda bugungi kun va vaqtni haqida 
ma’lumotni qo‘shish 
Simvol- Slaydga har xil belgilarni qo‘shish (masalan: © ® § ¼ ± ³ ² ¢ € ) 
Primechaniya - Slaydning belgilangan element mazmuni haqida izohlarni yaratish 
(izoh sichqonchani shu elementga ko‘rsatganingizda ekranda hosil bo‘ladi) 
Slaydы iz faylov… - Tashhi joylashgan boshqa fayldan slayd qo‘shish 
Slaydы iz strukturы… - Tayyor strukturadan slayd qo‘shish
Risunok - Bu komanda yordamida slaydga rasmlar va har xil grafik ob’ektlar 
qo‘yiladi.Ushbu guruhda: Kartinki - tayyor rasmlar koleksiyasidan, Iz fayla - 
kompyuterda saqlanuvchi rasmni, Avtofigurы - tayyor grafik shakllar, Ob’ekt 
Word Art - grafik jixozlangan matn va xokazo… 
Nadpis - Matnga ustki yozuv qo‘shish. Ustki yozuv slaydda emas balki alohida 
qatlamda yaratiladi va uni varaqa bo‘ylab siljitish mumkin. 
Film i zvuk - Slaydga video yoki audio ob’ektni qo‘shish 
Tablitsa - Slaydga jadval qo‘shish 

---

Ob’ekt - Bu komanda umumlashgan komanda bo‘lib, u aloxida fayllarda 
saqlanuvchi Risunok, Karta va boshqa bir qancha murakkab ob’ektlarni 
dokumentiga qo‘yishga xizmat kiladi.
5.FORMAT
bo‘yruqlarning mazmuni:
SHrift - Matnga tegishli xususiyatlarni o‘zgartirish 
Spisok - Matnni ro‘yxat xolatiga o‘tkazish va ro‘yxat ko‘rinishini ko‘rish va 
o‘zgartirish 
Vыravnivanie - Slayd chegaralari bo‘yicha ob’ektlarni joylashtirish 
Intervalы - Slaydda ob’ektlar o‘rtasidagi masofani o‘zgartirish 
Registr - Slaydning ichidagi ob’ektning xarflar registirini o‘zgartirish 
Zamena shriftov - Ob’ekt xarflar shaklini boshqasiga o‘zgartirish 
Razmetka slayda - Slayd turini o‘zgartirish 
Svetovaya sxema - Slayd rangli jixozlanishini o‘zgartirish 
Fon - Slayd orqa rangini o‘zgartirish. 
Primenit shablon oformleniya - Tayyor shablon rangli jixozlanishiga o‘tkazish. 
Sveta i linii - Slaydning tanlangan elementning rang va chiziqlar xususiyatlarini 
o‘zgartirish. 
Prototip - Taqdimot elementlarini tayyor xolatlarni ko‘rish yoki o‘zgartirish.
6.SERVIS
bo‘yruqlarning mazmuni:
Orfografiya… - Takdimotning imlo xatolarini tekshirish tizimini ishga tushiradi. 
YAzыk - Xatolarni tekshirish tilini o‘zgartirish yoki tanlangan so‘zga sinonim 
topish. 
Sravnenie i sliyanie prezentatsiy - Ikkita takdimotni bir biriga qo‘shish 
Sovmestnaya rabota - Bitta taqdimotni boshqa kompyuter bilan birga yaratish 
Makros… - Mavjud makroslar bilan ishlash yoki yangilarini yaratish. 
SHablonы i nadstroyki… - Xujjat parametrlarini o‘zgartirish 
Nastroyka… - YOrdamchi tugmalar panellarini, menyu bo‘limlarini ekranda 
ko‘rinishini yoki tartibini sozlash, klaviaturadan bajariladigan amallarni 
o‘zgartirish. 
Parametrы… - Dasturning asosiy parametrlarini o‘zgartirish va uning ishlash 
xolatlarini sozlash.
7.POKAZ SLAYDOV 
bo‘yruqlarning mazmuni:
Nachat pokaz - Slaydlar takdimotini boshlash 
Nastroyka vremeni - Slaydlardagi ob’ektlarni paydo bo‘lish vaqtini sozlash 
Zvukozapis - Slaydga tovush tayyorlash 
Nastroyka prezentatsii - Takdimotni ishga tushish va ishlash xolatlarni sozlash 
Upravlyayuщie knopki - Boshqarish tugmalarini qo‘shish 
Nastroyka deystviya - Ob’ektga mos xarakatni tanlash 
Vstroennaya animatsiya - Tayyor animatsiyalashtirishdan foydalanish 

---

Nastroyka animatsii - Takdimotni ichidagi slayd ob’ektlarning animatsiya va audio 
imkoniyatlarini sozlash va ular tartibini ko‘rsatish 
Prosmotr animatsii - Slaydning animatsiyasini ko‘rish 
Smena slaydov - Slaydlarni bir biri bilan almashish xolatini tanlash 
Skrыt slayd - Slaydni ko‘rinmas qilish 
Proizvolnыy pokaz - Slaydni ixtiyoriy tartibda ko‘rsatish
8.OKNO
bo‘yruqlarning mazmuni:
Novoe - Takdimot faylni ikkita darchada ko‘rsatilishini taminlash. 
Uporyadochit vse - Xamma ochiq taqdimot fayllar darchalarini ekranda yonma-
yon ko‘rinishini taminlash. 
Kaskadom - Xamma ochiq taqdimot fayllar darchalarini ekranda ustma-ust 
ko‘rinishini taminlash. 
Sleduyuщaya oblast - Keyingi soha yoki slayd ob’ektiga o‘tish.
9. SPRAVKA
bo‘yruqlarning mazmuni:
Barcha operatsiyalar yordam olish bilan bog‘liq. 
Boshqacha asosiy menyu bo‘limlarning vazifalarini klaviatura orqali qo‘sh 
tugmalar yordamida tezkor bajara olamiz. Quyidagi ro‘yxatda MICROSOFT 
POWERPOINT dasturining asosiy tezkor tugmalar ko‘rsatilgan:
1. CTRL+N - YAngi taqdimot faylini yaratish.
2. CTRL+M - Taqdimotga yangi bo‘sh slayd qo‘shish.
3. CTRL+D - Taqdimotga aktiv slayd nusxasini qo‘shish.
4. CTRL+ENTER - Slaydning keyingi elementini tahrirlash
5. CTRL+O - Ilgari yaratilgan taqdimot faylni qayta ochish
6. CTRL+W - Ekranda ochiq bo‘lgan taqdimot faylni berkitish
7. CTRL+P - Taqdimotni qog‘ozga bosmaga chiqarish
8. CTRL+S - Taqdimot faylni saqlash.
9. F5 - Taqdimot namoyishini ishga tushirish
10. ALT+F4 - Microsoft PowerPoint dasturidan chiqib ketish
11. CTRL+F - Matn qismini qidirish
12. CTRL+H - Topilgan matnni boshqa matn bilan almashtirish
13. CTRL+K - Giperyo‘llanma qo‘shish
14. F7 - Imlo xatolarni tekshirish
15. ESC - Oxirgi o‘zgarish yoki tugallanmagan xarakatni bekor qilish
16. CTRL+Z - Oxirgi xarakatni bekor qilish
17. CTRL+Y - Bekor qilingan xarakatni qaytarish
18.CTRL+SHIFT+F - Slaydning tanlangan ob’ekt xarflar shaklini o‘zgartirish
19.CTRL+SHIFT+P - Slaydning tanlangan ob’ekt xarflar kattaligini o‘zgartirish
20. CTRL+SHIFT+> - Slaydning tanlangan ob’ekt xarflar kattaligini bitta 
kadamga kattalishtirish
21.CTRL+SHIFT+< - Slaydning tanlagan ob’ekt xarflar kattaligini bitta qadamga 
kamaytirish

---

22. CTRL+T - Slaydning tanlagan ob’ekt xarflar tashqi ko‘rinishini (Format 
menyusidagi SHrift bo‘yrug‘i) o‘zgartirish.
23. SHIFT+F3 - Xarflar registrini o‘zgartirish
24. CTRL+B - Qalin xarflar rejimiga o‘tish
25. CTRL+U - Tagichiziqli xarflar rejimiga o‘tish
26. CTRL+I - YOtiq xarflar rejimiga o‘tish
27. CTRL+PROBEL - Xarflar o‘zgartirilgan tashqi ko‘rinishini bekor qilish
28. CTRL+SHIFT+C - Xarflar tashqi ko‘rinishini xotiraga olish
29. CTRL+SHIFT+V - Xarflar tashqi ko‘rinishini xotiradan chiqarish
30. CTRL+E - Abzatsni o‘rtadan tekislash
31. CTRL+J - Abzatsni ikkala tomondan bo‘yicha tekislash
32. CTRL+L - Abzatsni chap tomon bo‘yicha tekislash
33. CTRL+R - Abzatsni o‘ng tomon bo‘yicha tekislash 
1.SHablon tanlash 
Ixtiyoriy taqdimot namoyish etiladigan slaydlardan tarkib topadi. Xozirgi 
darsimizda PowerPoint dasturi taklif etadigan shablonlarning biri asosida 
taqdimotning birinchi slaydni yaratamiz. 

Topshiriqlar maydonidan Iz shablona oformleniya bo‘limini tanlang 

Tekstura shablonini tanlang 
SHundan so‘ng yaratilayotgan slaydga ma’lumotlarni kiritishingiz mumkin.
2.YAngi slayd yaratish 
Taqdimotga yangi slayd qo‘shish uchun slaydlar rejimida ishlash talab qilinadi. 
YAngi slayd qo‘shish uchun quyidagi amallarni bajaring 

Vstavka menyusini bosing 

Paydo bo‘lgan menyu bo‘limlaridan Novыy slayd amalini tanlang 

Ish maydonida yangi slaydni maketi paydo bo‘ladi. Bu maket taqdimotning 
birinchi slaydi maketidan farq qiladi 

SHundan so‘ng darchaning chap qismidagi slaydlar maydonida yangi slayd
belgisi paydo bo‘ladi 

Slaydning sarlavha matnini kiriting, masalan Dastur afzalliklari 

Matn va ob’ektlarning o‘zaro joylashish variantlaridan birini, masalan, 
Zagolovok, ob’ekt i tekst maketini tanlang va slayd ko‘rinishini aniqlang 
Ko‘rib turibsizki, ob’ekt joylashtirish maydonida tugmalardan iborat kichik panel 
paydo bo‘ldi. Slaydga joylashtiriladigan ob’ekt turiga qarab mos tugmalardan 
birini tanlash mumkin.
Bular: jadval, diagramma, Clip Art rasm, rasm, tashkiliy diagramma va klip 

Dobavit risunok tugmasini bosing 

Muloqot darchasidan rasm joylashgan papkani oching 

Rasm faylini tanlang va Vstavit tugmasini bosing 

CHegara markerlarini siljitish orqali rasmning o‘lchamini sozlang 

Rasmni slaydning kerakli joyiga joylashtiring 

Matn kiritish ob’ekti ichiga bosing va matnni kiriting, masalan birinchi rasm 

---


Belgilashni bekor qilish uchun ramka tashqarisiga bosing 
3.Slaydni o‘chirish 
Agar taqdimotdan slayd yoki slaydlar to‘plamini o‘chirish talab qilinsa, u holda 
quyidagi amallarni bajaring 

Darchaning chap qismidan slaydlar maydonidan o‘chiriladigan slaydni 
tanlang 

Pravka menyusini oching 

Udalit 
slayd
menyu bo‘limini tanlang 
Slaydlarni klaviaturadagi Delete tugmasi yordamida ham o‘chirish mumkin 
4.Slaydlar bo‘ylab harakatlanish 
Bir slayddan boshqa slaydga o‘tish uchun, darchaning chap qismida slaydlar 
maydonidan slaydlarning kichiklashtirilgan nusxalaridan zarurini tanlang 
Slaydlar bo‘ylab xarakatlanish uchun vertikalnaya siljitish elementidan foydalanish 
xam mumkin 
5.Slaydlar ketma-ketligi 
POWERPOINT dasturida slaydlarning namoyish ketma-ketligi belgilash uchun 
slaydlarni saralash rejimi ko‘zda tutilgan.

Saralash rejimga o‘tish uchun Vid menyusini bosing

Sortirovщik slaydov menyu bo‘limini tanlang 

Darchada taqdimot slaydlarining kichiklashtirilgan nusxalari ketma-ketligi 
paydo bo‘ladi 

Biron bir slaydning joyini o‘zgartirish uchun uni sichqoncha yordamida tuting 
va yangi joyga o‘tkazing 
Xuddi shunday tarzda qolgan slaydlarning ham joylarini o‘zgartirish mumkin. 
YAna slaydlar rejimiga qaytish uchun Vid-obыchnыy menyu amalini bajaring 
1. Tayyorlangan slaydlarni qaytadan ko‘rib chiqish uchun klaviaturadagi Page 
Up, Page Down tugmalarini bosing.
2. Bu slaydlarga fon (rang) berish uchun menyudan Format-Oformlenie slayda 
bandlarini tanlang.
3. Ekranning o‘ng tomonida ochilgan Dizayn slayda darchasining Dostupnы 
dlya ispolzovaniya bo‘limidan istalgan slayd ustiga sichqoncha kursorini 
olib 
keling. 
Slaydning o‘ng 
tomonidagi lineyka 
belgisi ustida 
sichqonchaning chap tugmasini bosing.
4. Ochilgan menyudan Primenit k vыdelennыm slaydam bandini tanlang.
5. Qolgan slaydlarga ham shu tarzda fon tanlang.
6. Slayddagi yozuvlarni hapakatga keltirish uchun yana birinchi slaydga 
qayting.
7. Sarlavha ustida sichqonchaning chap tugmasini bir marta bosing
8. Dizayn slayda darchasining effektы animatsii so‘zlari ustida yana 
sichqonchaning chap tugmasini bosing.

---

9. Primenit k vыdelennыm slaydam darchasidagi ro‘yxatdan istalgan bandni 
tanlang va sichqoncha chap tugmasini bosing.
10. Darcha quyidagi Primenit k obrazsu tugmasini bosing
11. SHu tarzda qolgan ob’ektlarni ham hapakatga keltirishingiz mumkin.
Mavzu bo‘yicha savollar: 
1.
Xujjatni taxrirlash nima? 
2.
Almashinish buferi nima? 
3.
Belgilangan matndan nusxa olish uchun kaysi klavishalardan birgalikda foydalaniladi? 
4.
Belgilangan matndan nusxani kuyish uchun kaysi klavishalardan birgalikda foydalaniladi? 
5.
Simvollarni formatlash uchun kanday parametr va operatsiyalar mavjud? 
6.
Elektron jadval nima? 
7.
MS Excel darchasi elementlarini sanab bering. 
8.
YAcheyka nima? 
9.
Unga qanday ma’lumotlar kiritiladi? 
10.
Diagramma qanday yasaladi? 
11.
Diagramma turi va ko‘rinishi qanday tanlanadi? 
12.
Formulalar qanday kiritiladi? 
13.
Statistik funksiyalar qanday hisoblanadi? 
14.
Formula qanday nusxalanadi? 
15.
Kompyuter grafikasi nima? 
16.
Grafik dasturlarni sanab bering. 
17.
Taqdimot nima? 
18.
Taqdimot yaratuvchi dastur nomi, kengaytirgichi? 
19.
Dasturning ishchi darcha elementlarini sanab bering. 
20.
Slayd nima? 
21.
Ovoz va animatsiya qanday o‘rnatiladi? 
ADABIYOTLAR 
1.
Bazarbayev va boshqalar. T.: “Sano-standart” nashriyoti., 2018 
2.
Safarova T.S.. Informatika va axborot texnologiyalari. T.: O.M.E.D.N., 
2006. 
3.
Kobrinskiy 
B.A., 
Zarubina 
T.V. 
Meditsinskaya 
informatika.-M.: 
Akademiya, 2009.