Мавзу: тиббиёт статистикаси тадқИҚот услублари тиббиёт статистикаси ва унинг асосий вазифалар

Тошкент тиббиёт академияси тиббий профилактика факультети 202Б гурух талабаси режавалиев Кудратилло

Мавзу:ТИББИЁТ СТАТИСТИКАСИ ТАДҚИҚОТ УСЛУБЛАРИ

Тиббиёт статистикаси ва унинг асосий вазифалар:

• Статистика — жамият фанларидан бири бўлиб, у жамият орасида
• учрайдиган ҳодисаларнинг миқдор ўзгаришларини сифат ўзгаришлари
• билан боғлаб ўрганадиган фандир.
• Статистиканинг асосий мақсади, ани-қ олинган вақт оралиғида маъ-
• лум минтақалардаги жамият орасида юз бераётган воқеаларнинг кат-
• талиги, миқцор ўзгаришини уларнинг келиб чиқиш қонуниятлари билан
• боғлаб ўрганишдир.

Статистика фани жамият ҳаётининг қайси соқасига тегишли ҳоди-

• Статистика фани жамият ҳаётининг қайси соқасига тегишли ҳоди-
• саларни ўрганишига қараб, шу соҳанинг номи билан аталади: саноат,
• қишлоқ хўжалиги, қурилиш, савдо, коммунал хўжалик, суд статис-
• тикаси ва ҳоказолар. Жамият фанларидан ташқари, статистик услублар
• биология, кимё, физика фанларида ҳам қўлланилади ва улар биоло-
• гик, кимё, физика статистикаси номлари билан юритилади.
• Тиббиёт, гигиена, соғлиқни сакдаш билан боғлиқ масалаларни ўрга-
• надиган статистика — тиббиёт ёки санитария статистикаси деб аталад

Тиббиёт статистикаси инсон саломатлигини унинг ижтимоий ҳаёти-

• Тиббиёт статистикаси инсон саломатлигини унинг ижтимоий ҳаёти-
• нинг маҳсули деб қараб, инсон фаолиятидаги барча ҳодисаларни унинг
• ижтимоий ҳаёти билан боғлаб ўрганади. Инсон организмидаги ҳеч бир
• жараён ижтимоий мух^тнинг таъсирисиз рўй бермайди. Бу фақат био-
• логик ва ижтимоий муҳитга бевосита боглиқбўлган касалланиш, ўлим,
• шикастланиш, ногиронлик, жисмоний ривожланиш каби кўрсаткич-
• ларгагина тегишли бўлиб қолмасдан, балки ташқи муҳитнинг ижобий
• ва салбий таъсири орқали рўй берадиган инсон организмидаги барча
• реакцияларга ҳам тегишлидир.

Тиббиёт статистикасининг асосий вазифалари қуйидагилардан

• Тиббиёт статистикасининг асосий вазифалари қуйидагилардан
• иборат:
• 1. Аҳоли саломатлигини ўрганиш; аҳолининг сони, таркиби, таби-
• ий ҳаракати (туғилиш, ўлим, табиий кўпайиш), жисмоний ривожла-
• ниши ва аҳоли орасида ҳар хил касалликларнинг таркалганлиги ва
• уларнинг кечиши, ўртача умр ва ҳоказолар;
• 2. Умумий касалланиш ва ўлим кўрсаткичларини ёки айрим касал-
• ликлар ва ўлим сабабларини аҳолининг айрим гуруҳлари орасида улар-
• нинг турмуш тарзи, ташқи муҳит, ижтимоий-иқтисодий, тарихий шарт-
• шароитлар билан боғлаб ўрганиш ва ўтказилган тадқиқот натижаларига асосланган ҳолда аҳоли саломатлигини янада яхшилаш ҳақида аниқ
• илмий асосланган чора-тадбирлар ишлаб чиқиш ва уни амалиётга тат-
• биқ этиш;

3. Соғлиқни сақпашни тўғри режалаштириш, санитария-эпидемио-

• 3. Соғлиқни сақпашни тўғри режалаштириш, санитария-эпидемио-
• логия ва даволаш-профилактика муассасаларининг ишини тўғри таш-
• кил этиш учун уларнинг фаолиятини, аҳолига кўрсатйлаётган тиббий
• хизматнинг сифати ва самарасини ўрганиш, тиббиёт муассасалари-
• нинг тури, сони, уларда ишловчи ходимларнинг сони, муқим шифо-
• хоналардаги ўринлар сони ҳақида маълумотлар йиғиш ва уларни ҳар
• томонлама чуқур таэушл қилиш;
• 4. Тажрибада қўлланилаётган даволаш ва профилактика ишларига
• бах,о бериш, уларнинг самарасини ўрганиш;

5. Клиника ва лаборатория шароитида илмий-тадқиқот ишларини

• 5. Клиника ва лаборатория шароитида илмий-тадқиқот ишларини
• режалаштириш, уларни ташкил этиш ва ўтказиш, олинган натижалар
• аниқлигини баҳолаш, соғлом ва касал одам организмидаги ҳар хил
• \одиса ва жараёнларнинг қонуниятларини аниқлаш, янги даволаш ва
• профилактика усулларининг самарадорлигига баҳо бериш.

Статистик тадқиқотлар ўтказиш учун айрим ҳолларда кузатувлар

• Статистик тадқиқотлар ўтказиш учун айрим ҳолларда кузатувлар
• сони 10000, 100000 ни ташкил этиши мумкин, баъзан эса 1000, 100,
• 10 тага тенг бўлган кузатувлар сони тадқиқот ўтказиш учун етарли
• бўлиши мумкин. Статистик тадқиқот ўтказиш учун етарли бўлган ку-
• затувлар сонини, олинган натижаларнинг ишончлилик даражасини
• аниқлаш учун математик тах^ил усули ва унда қўлланиладиган фор-
• мулалардан фойдаланилади.

Тиббиёт ва санитария статистикасида математик таҳлил усуллари

• Тиббиёт ва санитария статистикасида математик таҳлил усуллари
• қуйидаги ҳолларда қўлланилади:
• 1. Танлаб олинган мажмуа қўлланилган барча тадқиқотларда;
• 2. Кузатув натижаларини нисбий ва ўртача қийматларда ифодалаш
• ва статистик таҳлил қилиш талаб этилганда;
• 3. Барча клиник ва лаборатория шароитида ўтказиладиган тадқи-
• қотларда (нисбатан кичик кузатувлар сонига эга бўлганда).

Ҳозирги пайтда ижтимоий-гигиеник тадқиқотларни ва соғлиқни

• Ҳозирги пайтда ижтимоий-гигиеник тадқиқотларни ва соғлиқни
• сақлаш тизимидаги кўпгина кузатишларни энг аниқ, фавқулодда му-
• раккаб бўлган математик-статистик усулларни қўлламасдан ташкил
• этиб бўлмайди. Статистик тадқиқотларни ўтказиш ҳозирги замон ком-
• пьютер техникалари даражасида ҳал қилинадиган математик таҳлил
• усулларини кенг қўллашни талаб этади.
• Статистик тадқиқотларнинг асоси бўлмиш математиканинг катта
• сонлар қонуни ёрдамида статистик кўрсаткичлар тасодифлардан холи
• қилиниб, жами ўрганилаётган ҳодисаларнинг моҳияти, келиб чиқиш
• қонуниятлари очиб берилади.