2. Синов талаблари
Синовлар қуйидаги талабларга ега:
1. Объективлик, яъни натижаларни синовдан ўтказган шахснинг мустақиллиги. Агар улар мустақил тадқиқотчилар учун бир хил бўлса, бу содир бўлади.
Объективлик деганда текшириш жараёни (стандартлар, кўрсатмалар, қоидалар билан таъминланган), ишдан чиқиш (миқдорий кўрсаткичлардан фойдаланган ҳолда), изоҳлаш (турли тадқиқотчилар натижани тенг баҳолайдилар) тушунилади. Хусусан, холислик интервюнинг камчиликларидан биридир, чунки ҳар қандай интервю натижалари суҳбатни ўтказган шахсга боғлиқ. Синовлар ушбу суҳбатнинг етишмаслигини қисман қоплайди.
2. Ишончлилик (бахциз ҳодисалардан мустақиллик, қайта синов пайтида натижани такрорлаш кафолати). Бу намунанинг аниқлиги, назарий ғояларга мувофиқлиги, маълумотларнинг ишончлилиги, ўлчовларнинг аниқлиги, ўз вақтида ва ишлов бериш техникаси билан таъминланади.
Ишончлилик такрорий синов, parallel синов, бифуркация орқали текширилади ва биринчи ва иккинчи натижаларни таққослайди. Шуни ёдда тутиш керакки, инсоннинг ҳолатидаги қисқа муддатли ўзгаришлар тест натижаларига таъсир қилади.
3. Амалийлиги, мақсадига мувофиқлиги, зарур бўлган нарсалар ўлчанишини кафолатлайди.
4. Натижаларни бошқа усуллар билан олинган маълумотлар билан таққослаш.
5. рентабеллик (соддалиги, minimal қиймати).
Синовдан муваффақиятли ўтган одам ҳақиқий шароитларда ҳам яхши ҳаракат қилади деб тахмин қилинади.
3. Синов усулларининг афзалликлари ва камчиликлари
Тестдан фойдаланганда, ходимларни баҳолашнинг бошқа усулларида бўлгани каби, ижобий ва салбий томонлар ҳам мавжуд.
Шарҳлаш ва синашнинг барча қоидаларига риоя қилган ҳолда, плюсларга қуйидагилар киради
Баҳолашнинг объективлиги;
Натижаларни баҳолаш ва шарҳлаш мезонларига ягона ёндашув;
• Суҳбат давомида олинган натижаларни тасдиқлаш ёки рад етиш имконияти;
• Ушбу лавозимга даъвогарларнинг кўп сонини тезда баҳолаш қобилияти.
Кадрлар танлаш жараёнида ўтказилган тестлар қуйидаги камчиликларни ажратиб кўрсатиши мумкин.
• Тестлардан номзодларни баҳолаш учун қўшимча восита сифатида фойдаланиш керак;
Натижаларни талқин қилишда хатолар бўлиши мумкин;
• Шахсий тест натижаларини баҳолаш учун мутахассисларни жалб қилиш керак;
Мумкин бўлган молиявий харажатлар.
Шундай қилиб, тест ўтказиш инсоннинг касбий қобилиятларини, кучли томонларини ва кучли томонларини аниқлашга ёрдам беради, бу компания раҳбариятига ходимларни тезда танлаш ва улардан янада самарали фойдаланишга имкон беради. Бироқ, синовларга муносабат унчалик аниқ емас.
Бошқарув томонидан
Ҳа, биринчи қарашда ва ҳатто биринчи ойда ҳам қайси одам ишлашга келганини аниқлаш ҳар доим ҳам мумкин емас. Амалиёт шуни кўрсатадики, одам ишлай бошлаганида, кўпинча у лавозим даражасига ёки керакли малакага мос келмаслиги аён бўлади. Шунинг учун ишга қабул қилишда номзоднинг касбий сифатини текшириш иш берувчиларни малакасиз ишдан ҳимоя қилишнинг усулларидан биридир. Бундан ташқари, кириш синовлари вақт ва кучни сезиларли даражада тежайди, чунки ёллаш бир неча босқичлардан иборат. Муваффақиятли топширилган тестлар кейинчалик кадрлар бўлими (кадрлар хизмати) вакили ва бўлажак бошлиқ билан суҳбатлашиш учун таклиф қилинади. Кўп номзодлар учун биринчи босқич ҳам охирги ҳисобланади.
Бироқ, баъзи компаниялар ёки бўлинмаларнинг раҳбарлари тестлар ва тест ўтказиш тартибининг ўзи ҳақида жуда салбий. Кўпчилик ҳар қандай синовларга, уларнинг илмий характерига, ишончлилигига, шунингдек, муайян ишлаб чиқариш муаммоларини ҳал қилишда улардан фойдаланишнинг қонунийлигига нисбатан холис муносабатда бўлишади. Баъзи одамлар ушбу воқеага ишонадилар: "ёрлиқ" инсонга осиб қўйилган, бу нафақат унинг қобилиятлари ва имкониятларини намоён қилишни чеклабгина қолмай, балки келажакдаги ҳаётини ҳам бузади. Бу идрок одамлар одамлар нима дейилганини ва ёзилганини емас, балки ешитишларини ёки кўришни истаганини, яъни ўз-ўзини англаш тест натижаларига тўғри келмаса, кутилган натижалар бажарилмаса, ўзини намоён қилади.
Номзод томонидан
Номзод учун тест жараёни деярли ҳар доим ёқимсиз ва кўпинча оғриқли бўлади. Ҳамма ҳолатларда улар унга синов нима еканлигини тушунтиришмайди, ҳар доим ҳам унинг бундай операцияни бажаришга розилигини сўрашмайди. Ходимларни танлашда дастлаб асосан клиник мақсадларга қаратилган психодиагностиканинг турли усуллари қўлланилган.
Вақт ўтиши билан анъанавий ишлов бериш меъёрларидан четга чиқадиган ҳар қандай ишловни оширилган миқдорда тўлашга рози ёки йўқлиги сўралганда, иш учун номзод тушунилади. Аммо нима учун у ишлагани келган компания раҳбарияти, масалан, унинг ранг-баранг, ёрқин орзулари борлиги ва ҳар доим ўз фантазияларида қаҳрамон ролини ўйнаши қизиқтириши мутлақо тушунарсиз.
Баъзи компаниялар нафақат тест натижаларини ва тест шаклини тўлдириш вақтини ҳисобга олишади, балки видеодан фойдаланган ҳолда синовдан ўтган шахснинг хатти-ҳаракатларини кузатадилар. Шунингдек, синов натижалари кейинчалик турли хил ниятлар билан (шу жумладан ҳар доим зарарсиз ҳам) ниятлар билан ён томонга ўтказилиши, синовдан ўтган шахснинг розилигисиз, бойитиш мақсадида фойдаланилиши мумкин.
Жараённи камроқ оғриқли қилиш учун психологлар синовга нима тўсқинлик қилаётганини аниқлашни маслаҳат беришади. Агар далиллар етарлича жиддий бўлса, улар ходимлар хизмати ёки ёллаш агентлиги ходимига тақдим етилиши керак. Еҳтимол, улар уларга ишонарли бўлиб туюлиши мумкин ва одам қўшимча ишларни қилмасдан керакли ишни олади.
Масъулият ва ахлоқ
Тестдан фойдаланиш Кадрлар хизмати ва кадрлар бўлимлари ходимларини тайёрлашга маълум талабларни қўяди. Ишга қабул қилиш ва уларни баҳолаш ишончли раҳбарлар учун психологик таълим исталган омил бўлиб қолмоқда. Агар бундай таълим бўлмаса ва уни олишнинг иложи бўлмаса, ҳеч бўлмаганда, синов дастурлари, шу жумладан дастурий маҳсулотлар билан ишлаш бўйича тренингдан ўтиш керак.
Психологлар, одатдагидек, онгни кенгайтиришга, одамга унинг хоҳишларига мувофиқ амалга ошириши мумкин бўлган манбалар ҳақида тасаввур беришга ҳаракат қилишади. Синов натижалари одамни ўзи, уларнинг маълумотлари, фазилатлари, характери ҳақида ўйлашга мажбур қилади. Психолог ўзининг кучли томонларини англашга ёрдам беради. Афсуски, кичик ва ўрта бизнеснинг маҳаллий корхоналарида психологлар кўпинча топилмайди. Муҳим ишлаб чиқариш тўғрисида қарор қабул қилиш учун психологнинг фикри етарли емас. Унинг вазифаси компанияда қулай муҳитни яратиш, бизнес-жараёнлар самарадорлигини оширишга ёрдам бериш ва шу билан бирга мустақил бўлишдир.
Психологнинг вазифаси унинг касби доирасида бўлади. У ўз амалиётида қўллайдиган восита ёки у ёки бу усул учун жавобгар бўлиши керак. ”
Ички синов тушунчаси қанчалик пухта ўйланган бўлишидан қатъи назар, "мос" ёки "яроқсиз" деган аниқ бир сўзни олиш мумкин емас. Синовлар натижасида баҳолашнинг холислиги, унинг ишончлилиги ва ишончлилиги ошади, аммо бу ёллаш агентликлари ходимлари ва корхоналарнинг ходимларига хизмат кўрсатиш учун қўшимча воситадир. Турли хил тестларнинг мавжудлиги ва тарқалиши, шунингдек, мурожаат етувчиларга маълум бир позицияни егаллашга ёрдам беради, чунки улар биринчи қарашда ғалати туюлиши мумкин, шахсий ўсишини ошириши ва илгари тўсқинлик қилган чекловларни олиб ташлайдиган ўзлари ва имкониятлари ҳақида қўшимча маълумот.
4. Синовни танлаш ва ундан фойдаланиш принциплари
Синовлар енг яхши натижа бериши учун сиз улардан фойдалана олишингиз керак. Синовни танлаш ва ундан фойдаланишнинг бир нечта принциплари мавжуд.
1. Аввало, тестларни топширишдан олдин, ҳеч бўлмаганда тестлар нима еканлигини ва умуман нима еканлигини minimal даражада билиб олишингиз керак.
2. Шунингдек, тест натижалари ишлатилиши учун енг муҳим махсус шартлар билан танишиб чиқишингиз керак. Бу ишончлилик, яроқлилик, стандартлаштириш. Яроқлилик - бу тестда еълон қилинган хусусиятлар ва у амалда ўлчайдиган нарсалар ўртасидаги мувофиқлик даражаси. Ишончлилик - синов еълон қилинган хусусиятларни қанчалик аниқ ўлчайди, хато даражаси қанчалик юқори. Стандартлаштириш - бу натижаларни синаш, қайта ишлаш ва изоҳлаш учун стандартлаштирилган процедура. Ва шунингдек, бу ерда сиз синов нормасининг мавжудлигини ҳам киритишингиз мумкин.
3. Синовлар ҳақида умумий маълумотга, техникани танлашга қўшимча равишда, унинг бизнинг маданиятимизга қандай мослаштирилганлигини кузатиб боришингиз керак. Сиз тез-тез кўплаб қизиқарли ва яхши нарсаларни кўришингиз мумкин, биринчи қарашда, Amerika синовлари. Аммо уларни қўллашда жуда еҳтиёт бўлиш керак. Улар Amerika менталитети учун ишлаб чиқилган, чунки маълумки, турли маданиятдаги одамлар турли хил ҳодисаларни мутлақо бошқача тарзда қабул қилишади, турли хил қадриятлар ва қарашларга ега, шунинг учун бундай синовлар биз учун мос келмаслиги мумкин.
4. Тестни танлаш жараёнида матн тузилишининг соддалиги ва тест топшириқларининг ўзига хослиги муҳимдир. Агар бирор kishi тестнинг аниқ баёнини ўқиса, у аниқ тушунчага ега бўлиши керак. Нотўғри ва ноаниқ саволлар пайдо бўлишининг олдини олиш керак.
Синов самарали ёллаш учун самарали ва зарурий усулдир. Аммо у, ҳар бир бошқа сингари, номзодларни танлашда ишлатиладиган бошқа усуллар билан биргаликда ва алоҳида-алоҳида тўғри талаб қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |