Xulosa va tavsiyalar
Tadqiqotimiz yakunlandi va biz zamonaviy ta'limda davom etayotgan izlanishlar va tortishuvlarni savolga jamlash mumkin degan xulosaga keldik: uchta yo'ldan qaysi biri borish kerak?
Bir yo'l - 19-asrning ikkinchi yarmida shakllangan an'anaviy ta'lim. - XX asr boshlari va dunyoga ajoyib mutaxassislarni berdi. Ikkinchi yo'l - an'anaviy ta'limni rad etish va uni tubdan boshqa narsa bilan almashtirish. Nihoyat, uchinchi yo'l - zamonaviy maktabni isloh qilish, bu uzbek an'analaridan uzoqlashmasdan, yangi talablarga javob berishga imkon beradi.
Hozirgi vaqtda yagona pedagogik amaliyot mavjud emas, aksincha, sezilarli darajada har xil turdagi pedagogik amaliyotlar (rivojlantiruvchi, yangi gumanitar ta'lim, diniy va boshqalar) shakllantirilmoqda. Shuningdek, zamonaviy madaniyatda ta'limning asosiy paradigmasining o'zgarishi tendentsiyasini, ta'lim falsafasi va sotsiologiyasida, gumanitar maktabda yangi pedagogik fundamental g'oyalarning rivojlanishini, eksperimental va muqobil maktablarni yaratishni hisobga olish kerak.
Bizning tadqiqotlarimiz shuni ko'rsatdiki, maktab rivojlanishning qaysi yo'lidan bormasin, asosiysi, ma'lum bir ta'lim muassasasi ta'lim va tarbiya maydonining barcha tarkibiy qismlari ushbu ta'lim muassasasi o'z oldiga qo'ygan maqsadlarga javob beradi.
Zamonaviy maktabni isloh qilish nafaqat ta'lim tizimini, balki uning barcha tarkibiy qismlarini ham isloh qilishni nazarda tutadi.
Ilmiy adabiyotlarni o‘rganib, tahlil qilib, shuni aniqladikki, ta’lim makonining tarkibiy qismlaridan biri maktabdagi ta’lim jarayoni mazmuni va tashkil etilishining o‘ziga xos xususiyatlarini belgilab beruvchi didaktik makondir.
Bugungi kunda bilimga asoslangan ta'limdan o'quvchiga yo'naltirilgan ta'limga o'tish sharoitida maktab ta'limining sifat xususiyatlarining o'zi didaktik makonning mazmunini tanlash va tashkil etishning quyidagi asosiy tamoyillarini ajratib ko'rsatadi:
- insonparvarlik tamoyili;
- universallashtirish tamoyili (fundamentalizm).
Didaktik makonda bir vaqtning o'zida bir nechta didaktik tizimlar yoki bitta didaktik tizim mavjud bo'lishi mumkin.
Didaktik tizim - didaktik jarayonni boshqarish usullari, o'quv qo'llanmalari, metodik texnikasi va o'qitishning tashkiliy shakllari yig'indisidir.
Didaktik jarayon - bu pedagogik harakatlarning pedagogik asoslangan, izchil, uzluksiz o'zgarishi bo'lib, uning davomida shaxsni rivojlantirish va tarbiyalash vazifalari hal qilinadi.
Ushbu komponentlarning barchasi zamonaviy ta'limning asosiy yo'nalishi - o'quvchiga yo'naltirilgan ta'limga mos kelishi kerak.
Shunday qilib, ta'lim qadriyatlari, ijtimoiy makon va vaqt o'zgaradi, jamiyatning aqliy maydoni o'zgaradi. Shaxs tafakkurini shakllantirish tarbiyaviy faoliyatning oliy maqsadi va ta’lim sohasining asosiy g‘amxo‘rligiga aylanishi kerak.
Ta’lim muassasalaridagi dars tahlillari jarayonida o’qituvchining didaktik tamoyillarga amal qilish darajasini baholashga alohida e’tiborni kuchaytirish.
Didaktik qonuniyatlar va tamoyillarni o’rganish hamda ularni amaliyotda qo’llash bo’yicha umumta’lim maktablarida metodik seminarlar tashkil etish.
Do'stlaringiz bilan baham: |