Мавзу: тафаккур режа

Абстракция( лотинча –узоклаштириш) – шундай фикр тафаккур операциясидирки, бу операция ёрдами билан моддий дунёдаги нарса ва ҳодисаларнинг муҳим хусусиятларини фарқлаб олиб, ана шу хусусиятлардан нарса ва ҳодисаларнинг муҳим бўлмаган иккинчи даражали хусусиятларини фикран ажратиб ташлаймиз. Масалан, синф деворини таҳлил қилиш жараёнида унинг фақат бир белгисини, яъни оқлигини ажратиб олиш мумкин ва оқ девор тўғрисида эмас, балки деворнинг оқлиги тўғрисида, кейин эса умуман оқлик ҳақида фикр юритиш мумкин.

• Абстракция( лотинча –узоклаштириш) – шундай фикр тафаккур операциясидирки, бу операция ёрдами билан моддий дунёдаги нарса ва ҳодисаларнинг муҳим хусусиятларини фарқлаб олиб, ана шу хусусиятлардан нарса ва ҳодисаларнинг муҳим бўлмаган иккинчи даражали хусусиятларини фикран ажратиб ташлаймиз. Масалан, синф деворини таҳлил қилиш жараёнида унинг фақат бир белгисини, яъни оқлигини ажратиб олиш мумкин ва оқ девор тўғрисида эмас, балки деворнинг оқлиги тўғрисида, кейин эса умуман оқлик ҳақида фикр юритиш мумкин.

• Умумлаштириш – тафаккурда акс этган бир туркум нарсаларнинг, ўхшаш муҳим белгиларнинг шу нарсалар тўғрисидаги битта тушунча қилиб,фикрда бирлаштириш демакдир. Конкретлаштириш – ҳодисаларни ички боғланиш ва муносабатлардан қатъий назар бир томонлама таъкидлашдан иборат фикр юритиш операциясидир.

• Тафаккур шакллари
• Психологияда нутқ фикр юритиш фаолиятининг воситаси деб юритилади. Одамда нутқ тафаккур жараёнида ҳукм, хулоса чиқариш ва
• тушунчалар шаклида ифодаланиб келади. Нарса ва ҳодисаларнинг белги ва хусусиятлари ҳақида тасдиқлаб ёки инкор қилиб айтилган фикр ҳукм деб аталади. чин ҳукм Масалан, металлар электр токини ўтказувчидир; хато ҳукм . Масалан, ҳозир ташқарида ёмғир ёғяпти; Тафаккур тушунчалар шаклида ифодаланади.

Тушунча деганда биз нарса ва ҳодисаларнинг энг муҳим ва энг асосий хусусиятларини акс эттиришни тушунамиз. Масалан, одам онгли мавжудотдир деган тушунчани оладиган бўлсак, бу ерда одамнинг энг муҳим хусусияти унинг онглилиги экани қайд қилиняпти. А.В.Петровский муҳаррирлигида чоп этилган, “Умумий психология” дарслигида тафаккурни қуйидаги турлари ажратиб кўрсатилади: кўргазмали- ҳаракат, кўргазмали-образли, мавҳум назарий тафаккур турлари

• Тушунча деганда биз нарса ва ҳодисаларнинг энг муҳим ва энг асосий хусусиятларини акс эттиришни тушунамиз. Масалан, одам онгли мавжудотдир деган тушунчани оладиган бўлсак, бу ерда одамнинг энг муҳим хусусияти унинг онглилиги экани қайд қилиняпти. А.В.Петровский муҳаррирлигида чоп этилган, “Умумий психология” дарслигида тафаккурни қуйидаги турлари ажратиб кўрсатилади: кўргазмали- ҳаракат, кўргазмали-образли, мавҳум назарий тафаккур турлари

• Кўргазмали-ҳаракат тафаккур тури. кўргазмали-ҳаракат тафаккури одамнинг реал предметлар билан иш
• қилаётган пайтда фикрлаш жараёнини назарда тутади. Бола туғилишдан тортиб, то унинг боғча ёшигача даврини амалий фаолиятда кўргазмали-ҳаракат тафаккури ўсишининг асосий палласи деб аташ мумкин. Ушбу ёшдаги кичкинтойлар ўзлари ўйнаётган ўйинчоқларни қўллари билан бевосита ушлаб кўриш орқали улар билан танишадилар, шунинг билан бирга уларни идрок қилишга интиладилар.