Mavzu: Tabiiy gaz

TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI
NOORGANIK MODDALAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI FAKULTETI


MUSTAQIL ISH

MAVZU: Tabiiy gaz

Bajardi________

O’qituvchi_________

Reja:

1. 
   Tabiiy gaz
   
2. 
   Uning xossalari, olinishi va kimyoviy tarkibi
   
3. 
   Tabiiy gazning tarkibi, ishab chiqarilishi va ishlatiishi
   
4. 
   Tabiiy gaz qayerda ishlab chiqariladi.
   

Tabiiy gaz - bu uglevodorodlarning, asosan metanning, boshqa gazlarning kichik aralashmalari bilan, Yerning cho'kindi jinslaridan olingan aralashmasi.

20-asrning oʻrtalaridan boshlab tabiiy gaz energetika sohasida energiya tashuvchisi va yirik tonnali kimyoda polimerlar va azotli oʻgʻitlar sintezi uchun uglevodorod xom ashyosi manbai sifatida keng qoʻllaniladigan muhim mineral hisoblanadi.
Tabiiy gazning asosiy qismini metan (CH4) tashkil etadi - 70 dan 98% gacha. Tabiiy gaz tarkibiga og'irroq uglevodorodlar - metan gomologlari kirishi mumkin.

• 
  etan (C2H6),
  
• 
  propan (C3H8),
  
• 
  butan (C4H10),
  
• 
  pentan (C5H12).
  

Tabiiy gaz tarkibida uglevodorod bo'lmagan boshqa moddalar ham mavjud:

• 
  vodorod (H2),
  
• 
  vodorod sulfidi (H2S),
  
• 
  karbonat angidrid (CO2),
  
• 
  azot (N2),
  
• 
  geliy (He) va boshqa inert gazlar.
  

Toza tabiiy gaz rangsiz va hidsizdir. Gaz oqishini aniqlash imkoniyatini engillashtirish uchun unga oz miqdorda odorantlar qo'shiladi - o'tkir yoqimsiz hidga ega bo'lgan moddalar (chirigan karam, chirigan pichan, chirigan tuxum). Eng ko'p ishlatiladigan odorantlar tiollar (merkaptanlar), masalan, etil merkaptan (1000 m³ tabiiy gaz uchun 16 g).
Tabiiy gaz ko'mirga qaraganda ekologik jihatdan qulayroq hisoblanadi, chunki u qabul qilingan energiya birligi uchun kamroq CO2 emissiyasini ishlab chiqaradi.
Taxminiy fizik xususiyatlar:

•