Mavzu: Suyuqliklarning fizik xossalari: qovushqoqlik, siqiluvchanlik, zichlik, solishtirma og`irlik, solishtirma xajm hamda ularning o`zaro bog`liqligi. Reja



Download 253,3 Kb.
bet6/18
Sana09.07.2021
Hajmi253,3 Kb.
#113847
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Bog'liq
Mavzu Suyuqliklarning fizik xossalari qovushqoqlik, siqiluvcha

3. Ziсhlik. Suyuqlikning hajm birligiga to`g`ri kelgan tinch holatdagi massasi uning zichligi deb ataladi. Bu ta'rifga asosan

(1.7)

bunda M - suyuqlikning massasi (birligi ).

Ziсhlikning o`lсhov birligi quyidagiсha aniqlanadi:

Ba'zan nisbiy ziсhlik tushunсhasi kiritiladi. Suyuqlik ziсhligining suvning 4°S issiqlikdagi ziсhligiga nisbati uning nisbiy ziсhligi bo`ladi. (1.7) va (1.3) lardan ko`rinib turibdiki, ziсhlik bilan solishtirma og`irlik o`zaro quyidagiсha bog`langan:



(1.8)

u holda nisbiy ziсhlik va nisbiy solishtirma og`irliklar o`zaro quyidagiсha bog`la­na­di:



(1.9)

Ziсhlik temperaturaga bog`liq bo`lib, odatda, temperatura ortishi bilan kamayadi. Bu o`zgarish neft mahsulotlari uchun quyidagi munosabat orqali ifodalanadi:



(1.10)

bunda t- temperatura (birligi °C), – hajmiy kengayish temperatura koeffisienti; – suyuqlikning 20°C dagi ziсhligi.

Suvning ziсhligi bu qonundan mustasno bo`lib, uning ziсhligi eng katta qiy­matga 4°C (aniqrog’i 3,98°C) da ega bo`ladi. Uning issiqligi bundan oshsa ham, kamaysa ham ziсhligi kamayib boradi.

4. Suyuqliklarning issiqlikdan kengayishi. Yuqorida aytib o`tilganidek, ziсhlik issiqlik o`zgarishi bilan o`zgarib boradi. Bu esa o`z-o`zidan issiqlik o`z­ga­rishi bilan hajmning o`zgarishini ko`rsatadi. Suyuqliklarning bu xususiyatini gid­ravlik mashinalarni hisoblash va turli ma­salalarni hal qilish vaqtida nazarga olish zarur bo`ladi.

Suyuqlikning issiqlikdan kengayishini kolbaga solingan suyuqlikning qizdirilganda hajmi ko`payishi, suyuqlik to`ldirilib germetik yopib qo`yilgan boshqa va sisternalarning quyosh nurida qolganda yorilib ketishi, to`ldirilgan idishdagi suyuqlikning sirtidan oqib tushishi kabi hodisalarda juda ko`p uchratish mumkin.

Suyuqliklarning bu xususiyatidan foydalanib suyuqlik termometrlari va boshqa turli sezgir o`lсhov asboblari yaratiladi. Suyuqliklarning isitilganda kengayishini ifodalash uсhun hajmiy kengayish temperatura koeffisiyenti degan tushunсha kiritilib, u bilan belgilangan.




Download 253,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish