Mavzu: Suyuqlik tashuvchi moddalarning holat diagrammalari: p-v,t-s,i-lg p Reja

A
(kristall) va bd - chizig‘i d gacha soviydi. 
Demak, 
TA - A moddaning kristallanish (suyuqlanish) harorati. A va В - moddalaming 
aralashgan suyuqlanmalarida qotish bir oz murakkabroq boradi. Ma'lum 
haroratda (A yoki B) kristallanish natijasida suyuqlanmaning tarkibi o'zgaradi 
va natijada qotish harorati ham o'zgarib boradi (3-egri chiziq). 
M
dan 
a -  
nuqtagacha suyuqlanma soviydi, a - nuqtada A ning kristalli suyuqlanmadan 
ajralib kristailga tushadi va jarayon В nuqtagacha davom etadi va hokazo.
Mana shunday tajriba o ‘tkazib, 
sovish egrilari asosida
holat diagrammasi
5.<№-rasm oiinadi. Bu xil diagrammaga ham oddiy diagramma deyiladi.
TA, Tb - nuqtalar A va В ni kristallanish 
(suyuqlanish)
harorati TAE - egri 
chiziq tarkib o‘zgarishi bilan suyuq aralashmadan A moddaning kristailga 
tushish harorati o‘zgarishini ko‘rsatadi, bu chiziq bo‘ylab suyuq qotishma A 
kristallari bilan muvozanatda turadi, ya’ni ma’lum haroratda A ning 
qotishmadagi eruvchanligini ko‘rsatadi. TBE - chizig‘i ana shu holni В
moddaga nisbatan ko‘rsatadi. 
TA E T
b
- suyuqlik chizig‘i yoki 
likvidus chizig‘i 
deyiladi (likvidus- suyuqlik demakdir). Likvidus chizig‘idan yuqorida bitta faza
suyuq qotishma mavjud.
E nuqta 
evtektik nuqta
deyiladi. Tarkib o‘qiga to‘g‘ri 
kelgan tarkib ya’ni С - nuqta evtektik tarkib, ordinat o‘qida evtektikaga to‘g ‘ri 
kelgan harorat 
Te evtektik harorat
deyiladi.

Asosiy adabiyotlar
1.Nurmaxammedov X.S. “Sovutish texnikasi” Ma’ruza matnlari. Toshkent, 2005 yil. 2. Azizov D. “Sovutish texnikasi va sovutish tizimlariga xizmat ko‘rsatish asoslari” / O‘quv qo‘llanmasi . Toshkent, 2017 yil .
Qo‘shimcha adabiyotlar
2. А.В.Бараненко, В.Е.Куцакова, Е.И.Борзенко, С.В.Фролов. Примеры и задачи по холодильной технологии пищевых продуктов . Ч.3. Теплофизические основы. – М.:КолосС, 2004.–249 с.: ил.
3.Vasiyev M.G‘., Dadayev Q.O., Isaboyev I.B., Sapayeva Z.Sh., G‘ulomova Z.J. “Oziq-ovqat texnologiyasi asoslari” Darslik. Toshkent, “Voris-nashriyot”, 2012 yil.