Mavzu: Suyuq murakkab o'g'itlar olish texnologiyasi va asosiy qurilmalari. Bajardi: 6-17 Jo'rayev J

Mavzu: Suyuq murakkab o'g'itlar olish texnologiyasi va asosiy qurilmalari.

Bajardi: 6-17 Jo'rayev J

Suyuq murakkab o'g 'itlar jumlasiga suyultirilgan ammiak, ammiakli suv va ammiakatlar kiradi. Nitrat yoki sulfat kislota ishlatilmasligi, quritish va bug'latish kabi tadbirlarga hojat yo'qligi bois ularni ishlab chiqarish tannarxi ancha arzonga tushadi; 1 t ammiakli selitra uchun sarflanadigan xarajat bilan 2,5 t suyultirilgan ammiak olish mumkin.

• Suyuq murakkab o'g 'itlar jumlasiga suyultirilgan ammiak, ammiakli suv va ammiakatlar kiradi. Nitrat yoki sulfat kislota ishlatilmasligi, quritish va bug'latish kabi tadbirlarga hojat yo'qligi bois ularni ishlab chiqarish tannarxi ancha arzonga tushadi; 1 t ammiakli selitra uchun sarflanadigan xarajat bilan 2,5 t suyultirilgan ammiak olish mumkin.

Suyultirilgan ammiak

• — N H V Konsentratsiyasi yuqori (82,3% azot) ballastsiz o ‘g‘it. Ammiak gazini yuqori bosim ostida siqib, suyultirish asosida olinadi. Rangsiz harakatchan suyuqlik. Solishtirma og'irligi0,61 bo'lib, 34°C da qaynaydi. N H , ning uchib ketishining oldini olish uchun maxsus metall idishlarda saqlanadi va tashiladi.Suyultirilgan azot tuproqqa kiritilganda, tezda gaz holatga o'tadi va tuproqning kolloid fraksiyasi tomonidan yutiladi. Fizik-kimyoviy yutilishdan tashqari suyultirilgan ammiak nitrifikatsiya jarayoniga ham uchraydi. Suyultirilgan ammiakning tuproqqa yutilishi undagi gumus miqdori, mexanikaviy tarkibi, namligi va ko'milish chuqurligiga bogliq.

Ammiakli suv

• — N H , + N 20 yoki N H4OH. Ammiakli suv sintetik yoki koks — kimyoviy ammiakning suvdagi eritmasi bo'lib, ikki xil navi ishlab chiqiladi. 0 ‘g ‘itning birinchi navi 20,5% (25% li N H4OH), ikkinchi navi esa 16,4% (20% li N H4OH) azot tutadi. Bug'larining elastikligi uncha yuqori emas — 0,15 kg kuch/sm 2, shu bois uni oddiy uglerodli p o ‘latdan tayyorlangan idishlarda tashish m um kin. Ammiakli suvda azot ayni paytning o 'z id a N H 4O H va N H3 shaklida b o ‘ladi. K o‘proq qismi N H , shaklida bo'lgani u c h un tashish, saqlash va tuproqqa kiritish jaray o n ida sezilarli m iq d o rd a azot isrof bo'ladi.

Ammmiakatlar

• — ammiakli selitra (ammiakli va kalsiyli selitralar yoki ammiakli selitra va mochevina) ning suyuq ammiakdagi eritmasi.
• Tuzlarning suvli eritmasi quyidagi tarkibga ega bo'lishi mumkin: N H 4N O , • n N H j- n iH ,0 ; C a ( N 0 3)2 • n N H 4N 0 3 • m H 20 .Ammiakatlar tarkibiy qismlariga bogliq holda 30—50% azot tutishi mumkin. Ular maxsus moslamalarda tayyorlanadi. M arkazdan qochma nasos bilan harakatlantirib turilgan 10—15% li suvli ammiakka qaynoq, 75—82% li ammiakli selitra eritmasi (ammiakli va kalsiyli selitra yoki ammiakli selitra va mochevina eritmasi aralashmalari) qo'shiladi va yaxshilab aralashtiriladi.

• Aralashma o 'g ‘it talabiga javob beradigan shaklga kelgach, maxsus ballonlarga quyib saqlanadi. Ammiakatlar qora metallarni korroziyaga uchratishi sababli b a llo n la r maxsus po'latlardan tayyorlanadi. Shuningdek, o'g'it tarkibida ammiakli va kalsiyli selitralar, mochevina b o ‘lgani uchun ishlab chiqarish ancha qimmatga tushadi.
• Suyuq azotli o ‘g‘itlar og‘ir mexanikaviy tarkibli tuproqlarda kamida 10— 12 sm, yengil tuproqlarda esa 14—18 sm chuqurlikda k o ‘milishi lozim.

Chili selitrasi - Chilidagi guanoning tabiiy qatlamlari asosida olinar edi. Sintetik airuniak olish y o ig a q o‘yilgach, selitralar sanoat negizida tayyorlanmoqda.Azotli o ‘g ‘itlar assortimentida niratli o'g'itlarning hissasi juda kam (1% atrofida). Shunday bo'lsada, tuproq xossalari va ekish turlari bilan bog'liq ravishda ular bilan tanishib chiqish katta ahamiyatga ega.

• Chili selitrasi - Chilidagi guanoning tabiiy qatlamlari asosida olinar edi. Sintetik airuniak olish y o ig a q o‘yilgach, selitralar sanoat negizida tayyorlanmoqda.Azotli o ‘g ‘itlar assortimentida niratli o'g'itlarning hissasi juda kam (1% atrofida). Shunday bo'lsada, tuproq xossalari va ekish turlari bilan bog'liq ravishda ular bilan tanishib chiqish katta ahamiyatga ega.

Natriyli selitra

• — N a N 0 3. Nitrat kislota ishlab chiqarishda azot oksidlarini soda yoki ishqorga yuttirish asosida olinadi:
• N a2C 0 3 + NO + N 0 2 = N a N 0 2 + C 0 2;
• N a ,C O , + 2 N 02 = N a N 0 3 + N a N 0 2 + C 0 2

yoki

2 N aO H + N O + N 02 = 2 N a N 0 2 + H 20

• 2 N aO H + N O + N 02 = 2 N a N 0 2 + H 20
• 2 N a O H + 2 N 02 = N a N 0 3 + N a N 0 2 + H20
• Nitritlarni nitratga aylantirish uchun aralashma kuchsiz H N O bilan ishlanadi:
• 3 N a N 02 + 2H N O , = 3 N a N 0 3 + 2NO + H 20
• Eritma neytrallanadi, bug'latiladi va sentrifugalangach, oq yoki oqish tusli zarrabin tuz olinadi. Tarkibida 15—16% azot tutadi, suvda yaxshi eriydi, gigroskopikligi yuqori bo'lgani uchun mushtlashib qoladi.

Xulosa

• Ayrim ekinlar (masalan, ildizmevalilar) tarkibida natriy bo'lgan azotli o ‘g‘itlarga o 'ta talabchan bo‘lib, hosildorlik bilan bir qatorda m ahsulot sifatini ham yaxshilaydi. Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, o 'g 'it tarkibidagi natriy qand moddalarni bargdan ildizga tomon ko‘proq oqib o ‘tishiga imkon beradi.
• Kalsiyli selitra nordon tuproqlarga kiritilganda, nordonlik kamayishi bilan birga tuproqning fizikaviy xossalari ham yaxshilanadi, chunki kalsiy tuproq kolloidlarini koagulatsiyalaydi.