Mavzu. “Statistik ma’lumotlarni jamlash va guruhlash” reja statistik kuzatish ma’lumotlarini jamlash

Guruhlash oralig’i belgining eng katta va eng kichik variantalri ayirmasining guruhlar soniga nisbati bilan aniqlanadi. Oraliqlar:

• 
  teng va teng bo`lmagan;
  
• 
  ochiq va ochiq bo`lmagan;
  
• 
  maxsus ko`rinishlarda bo`lishi mumkin.
  

Teng oraliq deyilganda barcha guruhlar uchun bir xil bo`lgan oraliq tushuniladi. U quyidagicha hisoblanadi:
X_max - X_min
i = --------------------- ; bu yerda: i – oraliq kattaligi (miqdori)
n

X_max - guruhlash belgisining eng katta miqdori (varianti);

X_min - guruhlash belgisining eng kichik miqdori (varianti);
n - guruhlar soni.

Ko‘pincha guruhlar soni aniq bo‘ladi. Bu kuzatish maqsadi va vazifasidan kelib chiqib, ularni to‘liq amalga oshirish uchun kerakli sonda bo‘lishi lozim. Agarda guruhlarning optimal sonini aniqlash lozim bo‘lsa, unda Sterdjess formulasidan foydalanamiz.

n = 1 + 3,322 lg N: bu erda N–to‘plamdagi birliklar soni

Teng yoki teng bo‘lmagan oraliqlar yopiq va ochiq ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Agar oraliqlar miqdori “dan - gacha” aniq bo‘lsa, bunday guruhlar yopiq oraliq ko‘rinishidagi; agarda “gacha” dan boshlanib, “undan yuqori” bilan tugasa, ochiq oraliq ko‘rinishidagi guruhlash bo‘ladi.
Statistik to‘plam ko‘rsatichlarini hisoblash uchun oraliqlarini “yopiq” holatga o‘tkazish lozim. Buning uchun ochiq oraliq miqdoriga yonidagi yopiq oraliq farqi asos qilib olinadi yoki guruh belgisi mazmunidan kelib chiqqan holda yopiladi. Statistik guruhlashlar zamon (vaqt), makon (xududiy) va qanday vazifalarni hal qilishiga qarab turlarga bo‘linishi mumkin.

Ko`zlangan maqsad va vazifalarni hal qilish nuqtai nazaridan statistik guruhlash uch turga:

• 
  tipologik;
  
• 
  tuzilmaviy;
  
• 
  analitik guruhlashlarga bo`linadi.
  

Har bir turdagi guruhlash muayyan maqsad va vazifalani echadi.