|
Shaxs-narsani bildirgan so’zlar
|
Belgini bildirgan so’zlar
|
Sanoqni bildirgan so’zlar
|
Harakatni bildirgan so’zlar
|
kim?,nima?
|
Qanday?,qanaqa?
|
Nechta?,qancha?,nechanchi?
|
Nima?,nima qiladi? qildi?,nima qilyapti
|
Keyingi tugmasi bosilganda quyidagi so’zlar beriladi.O’quvchi so’zlarni turkumlariga ko’ra jadvalga joylashi kerak.
Oq, bahor,beshta, yashil,ishchan, chiroyli, ishchi, so’zladi, to’qson, sovutkich, o’n ikki, dehqon, quvnoq, yopildi, bajardi, sakkizinchi, olxo’ri, silliq, yaylov, yuguryapti, katta, bog’layapti, yigirmanchi, tayyorlaydi, gazlama, sozladi.
Ot
|
sifat
|
Son
|
fe’l
|
kim?,nima?
|
qanday?, qanaqa?
|
nechta?, qancha?, nechanchi?
|
nima qildi?, nima qilyapti?, nima qiladi?
|
Bahor
|
oq
|
Beshta
|
so’zladi
|
Sovutkich
|
ishchan
|
to’qson
|
yopildi
|
Ishchi
|
chiroyli
|
o’n ikki
|
bajardi
|
Dehqon
|
quvnoq
|
Sakkizinchi
|
yuguryapti
|
Olxori
|
silliq
|
Yigirmanchi
|
bog’layapti
|
Yaylov
|
katta
|
|
tayyorlaydi
|
Gazlama
|
|
|
sozlaydi
|
Darslikka ko’z tashlaymiz,
Yangi mashqni boshlaymiz.
2-to’siqdan o’tish uchun darsliksdagi 190-mashqni bajarish kerak.
2-to’siq „Qorli tog’lar“ deb nomlanadi. Mashq sharti bo’yicha bajariladi. Bunda „Kim topqir“ o’yinidan foydalaniladi.
Har bir guruh uchun masqh matni A-3 bichimdagi formatga yozilgan va doskaga osilgan bo’ladi. O’qituvchi 3 nafar o’quvchini doska oldiga chorlaydi.1-guruh ishtirokchisi shaxs-narsani bildirgan so’zlarni, 2-guruh ishtirokchisi belgini bildirgan so’zlarni, 3-guruh ishtirokchisi sanoqni bildirgan so’zlarni belgilaydi.Qolgan o’quvchilar esa daftarlariga harakatni bildirgan so’zlarni yozib oladilar.
Qish.Qor yog’yapti.Kun sovuq.Keng dalalar,mevazor bog’lar,baland tog’lar oq choychabga o’ralgandek ko’rinadi.Ikki bola maza qilib chana uchayotir.Uch-to’rtta bola qordan katta Qorbobo yasashyapti.
Namuna:
Shaxs-narsani bildirgan so’zlar: qish,...
Belgini bildirgan so’zlar: oq,...
Sanoqni bildirgan so’zlar: ikki,...
Harakatni bildirgan so’zlar: yog’yapti,...
O’quvchilarning javoblaridan xulosa chiqariladi.Shaxs-narsani bildirgan so’zlar – ot, belgini bildirgan so’zlar – sifat,sanoqni bildirgan so’zlar – son,harakatni bildirgan so’zlar – fe’l ekanini esda saqlash kerakligi aytiladi.
Ot , sifat , son , fe’l - so’z turkumlaridir.
|
Bu qoida darslikdan o’qitiladi.
Dam olish daqiqasi „Suratlar tilga kirganda“ metodi yordamida o’tkaziladi.
1. Surat nomini (ingliz,rus) o’zbek tilid ayting.
2. Suratimiz qaysi raqamlardan tashkil topgan? Ularning yig’indisini toping.
3. Suratda ishtirok etgan raqamlarni ingliz tilida nomlang.
4. Suratimiz nomini fonetik tahlil qiling.
5. Surat nomidan foydalanib ijodiy yondashing.
6. Suratda berilgan raqamlardan foydalanib tarixiy sanalarni keltirib chiqaring.
3- to’siq „O’rmon“ deb nomlanadi. Bu to’siqdan o’tish uchun darslikdagi 191-mashqni bajarishimiz kerak. Bunda „O’z o’rnini top“ o’yinidan foydalaniladi. Har bir guruhdan o’quvchilar ketma-ket chiqib, so’zlarga so’roq berib o’rnini topib yozadilar.
Ot
|
Sifat
|
Son
|
Fe’l
|
Kim?,nima?
|
Qanday?,qanaqa?
|
Nechta?,qancha?
|
Nima qildi?, nima qilyapti?
|
nur
|
yashil
|
Beshta
|
so’zladi
|
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
Ekran orqali „So’z o’yini“ mustaqil ish beriladi.
Mana, yam-yashil o’rmon,
Unda ko’p turli hayvon,
Aziz do’stim, sen chaqqon,
Javoblarni top oson ,
Shunda qolasan omon
Va bo’lasan bilimdon.
O’rmon shohidir……(arslon)
Mana bu qo’rqoq……(quyon)
Bu esa sho’x.......(olmaxon)
Asalxo’r......(ayiqpolvon)
Yana bir jonzot.......(sherxon)
Vishillab kelar.......(ilon)
Zahrin sochadi.....(chayon)
Bo’rining do’sti......(sirtlon)
Juda tez chopar.....(jayron)
Uning sherigi.....(qoplon)
Filni qo’rqitar......(sichqon)
Mavzuni mustahkamlash uchun o’quvchilarga quyidagi she’riy topshiriqlar beriladi:
1.So’roqdir kim? ,nima?
Kitob, daftar, gul, olma.
Shaxs va narsa nomi,
Bu qaysi so’z turkumi?........ (ot)
2.Bildiradi belgini:
Maza- ta’m, rang-tus, hidni.
Mustahkamlar sezgini,
Bu qaysi so’z turkumi?......... (sifat)
3.Son-sanoqni bildirar,
Hisob-kitob qildirar.
So’rog’i nechta?, qancha?
Sanayver xohlaguncha………. (son)
4.Harakatni bildirar,
Tinmay mehnat qildirar.
So’rog’i nima qildi?
Buni ayting, kim bildi?.......... (fe’l)
- Demak, bilimlar mamlakatiga ham yetib keldik, uning cho’qqisidagi bayroqni zabt etdik.Bu cho’qqiga hamma ham erisha olmaydi, faqat bilimdon , zukko, topqir bolalargina bu cho’qqini zabt eta oladilar.
Doskaga „Bilimlar mamlakati“ tasvirlangan plakat osilgan bo’ladi, uning cho’qqisida esa O’zbekiston Respublikasi Davlat bayrog’i hilpirab turibdi.
(Bayroq haqida qisqacha suhbat o’tkaziladi.)
- Biz yaqinda bayrog’imizning necha yilligini nishonladik?
-Yana qanday davlat ramzlarini bilasiz?
-Bu Konstitutsiyamizning nechanchi moddasida ko’rsatilgan?
-Davlat ramzlari haqida qanday she’rlar bilasiz?
- 2017-yil qanday yil deb nomlandi?
V. O’quvchilar bilimini baholash.
VI. Uyga vazifa.192-mashq beriladi.
Yakunlandi ushbu dars
Dars biz uchun muqaddas!
Do'stlaringiz bilan baham: |
